استرس شب امتحان را چه‌طور کنترل کنیم؟

یکی از فراگیرترین مشکلات روانی که زندگی مردم در سراسر دنیا را در برگرفته، استرس و اضطراب است. بدن انسان طوری تکامل یافته که از استرس و اضطراب در شرایط بحرانی استفاده مفید به عمل بیاورد؛ ولی انگار استرس‌های امروزی باعث می‌شوند که فرد نتواند در حین فشارهای اضطراب، به‌درستی رفتار کند و تصمیمات صحیح بگیرد. شدت تخریب افکارمان گاهی آن‌قدر بالا می‌رود که به جسم‌مان نیز فشار وارد می‌شود.
حالا اصلا می‌دانید استرس و اضطراب چیست؟ می‌دانید استرس با اضطراب چه تفاوتی دارد؟ می‌دانید چه‌طور می‌توانیم جلوی مضرات‌شان را بگیریم؟ و این‌که استرس شب امتحان ناشی از چیست؟ در این مقاله پاسخ تمام سوالات‌تان پیرامون این دو عارضه روانی مهم را خواهیم داد.

استرس و اضطراب چیست؟

برای تعریف اضطراب و استرس ابتدا باید در مورد «نگرانی» بیش‌تر بدانیم. ما انسان‌ها به این خاطر نگران می‌شویم چون توانایی فکرکردن و نگاه به آینده را داریم. یعنی مغزمان از طریق بخش قشر پیشانی خود (به انگلیسی Prefrontal Lobes) برای‌مان یک‌سری افکار تولید می‌کند که برخی از آن‌ها عامل نگرانی هستند. مثلا وقتی صبح‌ها به این فکر می‌کنیم که نکند یک‌وقت دیر به سر کار برسیم، سبب ایجاد نگرانی در ما می‌شود.
تفکر و نگران‌بودن نسبت به آینده در حقیقت عامل محرکی است برای انسان تا به فکر حل مشکل بیفتد و این یعنی، نگرانی یک امر ضروری و مفید برای ما تلقی می‌شود. ولی اگر این نگرانی‌های ذهنی به حالت یک چرخه باطل درآیند، روند زندگی‌مان را مختل می‌سازند. خب حالا که نگرانی را تعریف کردیم بیایید برگردیم بر سر سوال اصلی: استرس چیست؟
استرس در واقع یک سری بازخورد جسمانی است که از ترس‌های‌مان ناشی می‌شود. بدن انسان در واکنش به ترس‌ها و تهدیدهایی که در اطرافش وجود دارد، دچار استرس فیزیکی می‌شود. استرس یک امر ناخودآگاه و مربوط به بخش لیمبیک مغز (Limbic System) است. این یعنی ما به‌طور ارادی تسلطی بر روی آن نداریم. عواملی مثل تعریق، افزایش فشار خون، بالارفتن آدرنالین در هنگام استرس، همگی به‌صورت غیر ارادی رخ می‌دهند.
و اما اضطراب؛ اضطراب در واقع ترکیبی است از استرس و نگرانی. یعنی مشکلات ذهنی (نگرانی) و واکنشاتی که به نگرانی‌های‌مان نشان می‌دهیم (استرس) سبب ایجاد اضطراب در ما می‌شود. یعنی هم از لحاظ ذهنی آزاردهنده است هم بر روی جسم‌مان اثر منفی می‌گذارد.

آیا استرس و اضطراب فقط جنبه منفی دارد؟

همان‌طور که گفتیم استرس و اضطراب مزمن مشکلات بسیاری را ایجاد می‌کند و گاهی حتی باعث می‌شود که تنگی نفس بگیریم، دچار گرفتگی عضلات شویم، دندان‌قروچه کنیم، پرش افکار داشته باشیم و در کل، حس شادی را از ما می‌گیرد. حالا سوالی که پیش می‌آید این است که خب اگر استرس و اضطراب برای‌ انسان مفید نیست، اصلا برای چه در طول تکامل در بدن‌مان به‌وجود آمده است؟
نکته اصلی این است که استرس و اضطراب هر کدام مزیت‌های خود را دارند و در حقیقت به‌خاطر بقا در طبیعت برای‌مان موارد حیاتی بوده‌اند. از اصلی‌ترین فواید ورود به حالت استرس و اضطراب در گذشته‌های دور این بود که می‌توانستیم آمادگی بیش‌تری در حین ترس‌ها و تهدیدهای خود داشته باشیم. برای مثال در مواجه با دشمن، این عرق‌کردن سبب می‌شد که بدن‌مان خنک‌تر باشد تا بهتر بتوانیم فرار کنیم (یا بجنگیم)؛ یا همین افزایش آدرنالین خون باعث می‌شد تا بتوانیم از لحاظ جسمانی برای فرار یا جنگ آمادگی بیش‌تری داشته باشیم.
بنابراین استرس و اضطراب همیشه هم بد نیست و برای مواجه با خطر مفید هم هست! حتی برای استرس تحویل پروژه یا استرس شب امتحان! ولی اگر قرار باشد که به حالت مزمن درآید، لذت زندگی را از انسان سلب می‌کند.

چه عواملی سبب استرس و اضطراب می‌شود؟

شاید خودتان تا الان متوجه شده‌اید که استرس‌تان ناشی از چیست. احتمالا در خطر بالقوه قرار گرفته و بخشی از زندگی‌تان توسط عواملی «تهدید» می‌شوند. یعنی ممکن است کار مهمی داشته‌اید که انجام آن را عقب انداخته‌اید، یا این‌که شاید مشکلاتی دارید که حل‌شان را مدام پشت گوش می‌اندازید؟
ترس از آینده نیز خیلی بر روی استرس و اضطراب اثر می‌گذارد. یعنی پیش خود می‌نشینیم و به اتفاقاتی که «ممکن است» در آینده رخ بدهند، فکر می‌کنیم؛ سپس نگران می‌شویم؛ سپس این نگرانی باعث ایجاد استرس در ما می‌شود و ترکیب‌شان نیز نتیجتا ما را دچار اضطراب می‌کند. البته این چرخه در همین نقطه به پایان نمی‌رسد. چرا که اضطراب، مشکلات جدی برای‌مان به‌وجود می‌آورد.

استرس و اضطراب چه تاثیرات منفی‌ای دارد؟

استرس و اضطراب مزمن عامل بسیاری از بیماری‌ها است. خصوصا اگر جلوی‌شان را نگیریم در وهله اول خودشان را به شکل افسردگی بروز می‌دهند و از لحاظ روحی بسیار آزارمان خواهند داد.
از طرفی، استرس و اضطراب نه‌تنها ذهن را آزرده می‌کند بلکه سبب بروز مشکلات جسمانی نیز خواهد شد. استرس و اضطراب ریشه اغلب بیماری‌های خطرناک مثل فشار خون، نارسایی‌های قلبی، سرطان، دیابت، آلزایمر، مشکلات کلیوی و بیماری‌های این‌چنینی است. پس باید حواس‌مان باشد که در دام استرس و اضطراب نیفتیم.

چه‌طور جلوی استرس و اضطراب خود را بگیریم؟

این یکی از مهم‌ترین چالش‌های انسان امروزی است. در دنیایی که هر لحظه همه‌چیز با سرعت بسیار بالا تغییر می‌کند و عدم ثبات در جای‌جای زندگی‌مان جریان دارد، مصون‌ماندن از استرس و اضطراب یک امر کاملا اجتناب‌ناپذیر است.
ولی این‌طور هم نیست که دست‌مان بسته باشد و به هیچ‌وجه نتوانیم جلوی استرس و اضطراب را بگیریم؛ یا این‌که حداقل درجه آن را کم‌تر کنیم. همیشه روش‌هایی وجود دارد که از فشار استرس و اضطراب‌مان بکاهیم.
موثرترین روش برای مقابله با استرس و اضطراب این است که در وهله اول، بسنجیم که چه عواملی باعث ایجاد استرس در ما شده‌اند؟ یعنی باید آگاهانه به اطراف خود و افکارمان توجه کنیم تا ببینیم که دقیقا از کجا باید دست به‌کار شویم؟
باید ببینیم که چه چیزی در آینده است که ما را می‌ترساند و زندگی ما را به‌نوعی تهدید می‌کند؟ سپس به فکر حل‌شان باشیم. طبق تحقیقات به‌دست آمده همین فکرکردن به راه‌ حل برای رهایی از مشکلات، سبب کاهش استرس و اضطراب در فرد می‌شود. همین که شروع به حل مشکلات‌مان کنیم، بخش عظیمی از استرس و اضطراب از بین می‌رود.

با استرس و اضطراب شب امتحان چه کار کنیم؟

حالا که با استرس و اضطراب آشنا شدیم برویم سراغ یک نوع خاصش که بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان سراسر دنیا با آن دست و پنجه نرم می‌کنند: استرس شب امتحان!
فشار اضطراب شب امتحان را ابدا نباید شوخی بگیرید و باید بدانید شدت مضرات آن به‌حدی بالا است که امکان دارد یک عمر شما را درگیر خود کند. خیلی‌ها هستند که از سن تحصیل عبور کرده‌اند و ۲۰ یا ۳۰ سال (یا بیش‌تر) از پایان فارغ‌التحصیلی‌شان گذشته است، ولی هنوز برخی از شب‌ها کابوس امتحان می‌بینند!
استرس و اضطراب در شب امتحان هیچ چیزی جز ضرر برای ما ندارند. با استرس نه می‌توانیم درست و بهینه درس بخوانیم، نه می‌توانیم در هنگام امتحان، به اطلاعات که خوانده‌ایم دسترسی پیدا کنیم. تمام این موارد باعث می‌شوند که نمره خوب نگیریم و (یک عمر) از امتحان‌دادن بترسیم.

چه مواردی برای مقابله با استرس و اضطراب شب امتحان مفید است؟

خب اگر یادتان باشد در بالا اشاره کردیم که بهترین راه برای کاهش استرس و اضطراب این است که: هر چه زودتر «دست به کار شویم»! یعنی باید ببینیم که مشکل‌مان چیست؟ سپس به دنبال راه‌حل آن بگردیم و در مسیر حل‌ مشکلات‌مان، قدم برداریم.
حالا چه چیزی باعث استرس شب امتحان می‌شود؟ عدم آمادگی. چه چیزی در آینده است که ما را می‌ترساند؟ افتادن در امتحان.
پس باید چه کنیم؟ باید آمادگی‌مان را برای امتحان بالا ببریم و خودمان را به مرحله‌ای برسانیم که ترس‌مان از پاس‌نشدن بریزد. اگر به‌قدر کافی مطالعه کرده باشیم که فبها. ولی اگر همه‌چیز را گذاشته باشیم برای شب امتحان چه؟! دیگر دست‌مان به کجا بند است؟ باز هم قرار است قربانی ترس و استرس و اضطراب شویم؟
خبر خوب این است که حتی اگر تا روز قبل از امتحان هم نتوانسته باشید به درجه کافی از آمادگی برسید، باز هم می‌توانید از خدمات سایت پی ان یو اگزم بهره ببرید. جالب است بدانید سوالات امتحانات پیام نور معمولا شبیه به یک‌دیگر هستند و در سال‌های پی‌در‌پی بر طبق یک الگوی خاص طراحی می‌شوند. به این ترتیب اگر بتوانیم به سوالات ادوار گذشته و نحوه پاسخ‌شان دسترسی داشته باشیم و مرورشان کنیم، می‌توانیم آمادگی مناسبی به‌دست بیاوریم.
اولین توصیه ما این است که برای کاهش استرس شب امتحان خود بهتر است به صفحه دانلود نمونه سوالات رایگان پیام نور ما در پی ان یو اگزم پناه ببرید! در این صفحه می‌توانید تمام سوالات امتحانی پیام نور را به‌صورت رایگان دانلود کنید.
ما هم‌چنین خدمت دیگری نیز به دانشجویان پیام نوری ارائه می‌دهیم به اسم دوره های آموزشی پیام نور. این دوره‌ها همگی فشرده هستند و اساتید pnuexam سعی کرده‌اند که روش تدریس سریع با محوریت سوالات امتحانی را در آن‌ها پیش ببرند. یعنی در دوره‌های ما که طول‌شان نهایتا ۱۰ تا ۱۵ ساعت است، فقط مطالبی آموزش داده می‌شوند که به‌درد امتحان بخورند. مدرسان پی ان یو اگزم، شما را با سوالات امتحانی آشنا می‌کنند تا دیگر برای‌تان ناشناخته نباشند و غیر قابل حل به‌نظر نیایند.
خب اگر خودمان را حداقل در حد قبولی امتحان آماده کرده باشیم دیگر ترس‌مان هم از شرکت در امتحان می‌ریزد و با اعتماد به‌نفس بیش‌تر به سر جلسه آزمون می‌رویم. یعنی در واقع اثر استرس را در راه دستیابی به موفقیت، و به نفع خودمان استفاده می‌کنیم. دوره‌های آموزشی شب امتحانی سایت پی ان یو اگزم همان چیزی است که برای رفع استرس و اضطراب شب امتحان به آن احتیاج دارید.

استرس و اضطراب از جمله عارضه‌هایی است که انسان امروزی به‌شدت با آن درگیری دارد. اضطراب در واقع واکنش غیر ارادی بدن و ذهن انسان برای رویارویی با خطرها و تهدیدها است. ولی با وجود فوایدی که دارد، می‌تواند زندگی فرد را هم از لحاظ روحی و هم از لحاظ جسمانی فلج کند.
بیماری‌های روحی مثل افسردگی و بیماری‌های جسمانی مثل فشار خون، بیماری‌های قلبی و سرطان همگی ریشه در استرس و اضطراب کنترل‌نشده دارند. قضیه اضطراب و استرس بسیار جدی است و تا دیر نشده باید به فکر کنترل آن‌ها بود.
اضطراب در واقع از درون و ترس‌هایی ناشی می‌شود که آن‌ها را حل نکرده‌ایم. کارهایی که پشت گوش انداخته‌ایم و مشکلاتی که نادیده‌شان گرفته‌ایم همگی باعث ایجاد ترس از آینده می‌شوند و این «عدم اطمینان نسبت به آینده» بدجور ذهن و جسم را درگیر می‌کند.
استرس و اضطراب شب امتحان هم به خاطر این است که مطالعه در طول ترم را پشت گوش انداخته‌ایم و حالا با نزدیک‌شدن به امتحان، از آینده‌ای که پیش روی‌ خود داریم می‌ترسیم. این ترس از افتادن نمی‌گذارد که درس‌مان بخوانیم و نمره خوب بگیریم. حالا اگر خودتان را در شرایط نگرانی و استرس شب امتحان می‌بینید و دنبال راه حل می‌گردید، ما دوره‌های آموزشی پیام نور در سایت پی ان یو اگزم را به شما پیشنهاد می‌دهیم تا در کم‌ترین زمان به نتیجه دلخواه برسید.