مهندسی مکانیک خودرو
سرعت تولید خودرو و ارتقا کیفیت آن در کشورهای مختلف جهان بر کسی پوشیده نیست. شرکت‌های مختلف خودروسازی در جهان در تکاپوی ساخت اتومبیل‌هایی به‌روز و شیک و با آپشن‌های مختلف هستند تا در رقابت صنعت خودروسازی از بقیه برندهای این صنعت عقب نمانند. علاوه بر آن توجه روزافزون به موضوع محیط‌زیست و آلودگی هوا و تولید خودروهای هیبریدی و برقی باعث شده است که شرکت‌های مختلف خودروسازی به نیروهای متبحر و کاربلد رشته مهندسی مکانیک خودرو وابسته باشند.
در این مقاله رشته مهندسی مکانیک خودرو را معرفی خواهیم کرد و همچنین خواهیم گفت که این رشته در مقاطع بالا چه گرایش‌هایی دارد و منابع لازم برای کنکور ارشد چیست؟ این رشته چیست و همچنین راجع‌به نحوه اپلای در دانشگاه‌های کشورهای مختلف خواهیم گفت.
معرفی کلی رشته مهندسی مکانیک خودرو
رشته مهندسی مکانیک خودرو را جزء مجموعه مهندسی مکانیک می‌دانند و برخی آن را پایه علم مهندسی مکانیک می‌پندارند؛ چراکه علم مهندسی مکانیک از خودرو شرع شد و سپس وارد صنایع دیگر شد. به‌طورکلی یک خودرو از مجموعه‌ها و قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که یک مهندس مکانیک خودرو باید بر قسمت‌های مختلف خودرو مسلط بوده و آن‌ها را بلد باشد.
قسمت‌هایی مثل قوای محرکه (شامل سیستم‌های تولید نیرو و انتقال قدرت)، شاسی ماشین و چرخ‌ها، سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی، سیستم تعلیق و تهویه و ترمز و… از اجزای یک خودرو هستند که مهندس مکانیک خودرو علاوه بر توانایی درک سیستم‌های خودرو باید برق، الکترونیک، شیمی، علم مواد و مدیریت هم بداند. به همین خاطر عده‌ای رشته مهندسی مکانیک خودرو را یک علم میان‌رشته‌ای می‌دانند.
برخلاف تصور عامه لزوماً مهندسان مکانیک خودرو افراد آچاربه‌دست و شاید با دست‌های روغنی نیستند. واقعیت این است که این رشته از مفاهیم علم فیزیک استفاده می‌کند تا هرچه بهتر بتواند انرژی حاصل از سوخت، برق یا انرژی‌های دیگر را به انرژی مکانیکی تبدیل کند و حرکت را به وجود آورد.افرادی که خواهان ورود به رشته مهندسی مکانیک خودرو هستند باید در علوم فیزیک و ریاضیات قوی باشند، همچنین از هوش و استعداد و تجسم فضایی و درک بالای سیستم‌ها نیز برخوردار باشند.
گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک خودرو
سه گرایش اصلی رشته مهندسی مکانیک خودرو عبارت‌اند از طراحی جامدات، حرارت و سیالات و ساخت تولید که شرح هرکدام از این گرایش‌ها خواهیم پرداخت. توجه کنید که این گرایش‌ها در مقطع کارشناسی تدریس می‌شوند و در مقاطع بالاتر گرایش‌های بیشتری وجود دارند.
الف- مهندسی مکانیک خودرو گرایش طراحی جامدات
این رشته در مقاطع بالاتر طراحی کاربردی نامیده می‌شود. در این رشته رفتار مواد جامد را تحت‌تأثیر نیروهای خارجی موردبررسی قرار می‌گیرد. متخصصان این رشته در کارخانه‌ها و بخش‌های تولیدی، طراحی و ساخت قطعات و سیستم‌های مختلف موردنیاز خودرو را بر عهده می‌گیرند. از توان فارغ‌التحصیلان این رشته در صنایعی نظیر نفت، خودروسازی، کشاورزی و… استفاده می‌شود. دانشجویان برای موفقیت در این رشته باید در دروس جبر و مثلثات، فیزیک و مکانیک، هندسه و به‌خصوص در زبان‌های خارجی تسلط داشته باشند.
ب- مهندسی مکانیک خودرو گرایش حرارت و سیالات
این رشته علوم و تکنولوژی را به‌کار می‌گیرد تا سیستم‌هایی که اساساً انرژی و جرم را تبدیل می‌کنند، طراحی کند و یا اجزاء آن را بررسی کند. متخصصان این رشته در صنایع مختلف درزمینهٔ حرارت و سیالات (مثل موتورهای احتراقی،، انتقال سیال نیروگاه‌های آبی، مولدهای حرارتی و …) فعالیت می‌کنند و در صنایع مختلف روی سیستم‌های مرتبط با حرارت و سیالات کار می‌کنند.
ج- مهندسی مکانیک خودرو گرایش ساخت و تولید
این رشته وظیفه تربیت متخصصانی را بر عهده دارد که بتوانند با به‌کارگیری تکنولوژی، درزمینهٔ ساخت ماشین‌آلات صنایع مختلف نظیر خودروسازی، کشاورزی، نظامی، ابزارسازی و… مهارت داشته باشند. فارغ‌التحصیلان این دوره می‌توانند در صنایع گوناگون، از صنایع نظامی گرفته تا کشاورزی مشغول به کار شوند و اجرای صحیح طرح‌ها و پروژه‌های تولید را در دست بگیرند. دروس این دوره اکثراً عملی و کارگاهی است و داوطلب این رشته باید سلامت جسمی و استعداد کارهای فنی را داشته باشد. با توجه به روند خودکفایی صنایع کشور این رشته دارای بازار کار خوبی است.
د- مهندسی مکانیک خودرو گرایش مهندسی دریا
این رشته به گرایش‌های مهندسی کشتی، مهندسی کشتی‌سازی و دریانوردی تقسیم می‌شود. فارغ‌التحصیلان گرایش مهندسی کشتی به‌عنوان مدیر فنی کشتی، مسئول تعمیر، نگهداری و راه‌اندازی موتور کشتی مشغول به کار می‌شوند و باید در پایان تحصیل دوره‌ای را به‌عنوان کارآموزی در کشتی‌های اقیانوس‌پیما در خارج از کشور بگذرانند. فارغ‌التحصیلان مهندسی کشتی‌سازی درزمینهٔ طراحی، ساخت و نظارت برساخت کشتی و تعمیرات آن مشغول به کار می‌شوند. مهندس دریانورد هم وظیفه ناوبری و هدایت کشتی‌ها و مدیریت کشتی و خدمه آن را بر عهده دارد.
دروس این رشته علاوه بر دروس عمومی مهندسی مکانیک شامل شناخت کشتی، آرشیتکت کشتی، دریانوردی و ملوانی، مهندسی دریا، فیزیک موج و… می‌شود. افرادی که قصد ادامه تحصیل در این رشته را دارند باید توجه کنند که اگر علاقه به رشته ندارند و در دروس پایه این رشته ضعف دارند با احتیاط بیشتری وارد این رشته شوند تا در طول تحصیل با مشکل بی‌انگیزگی و یا ترک تحصیل مواجه نشوند.
دروس رشته مهندسی مکانیک خودرو در مقطع ارشد
منابع موردنیاز رشته مهندسی مکانیک خودرو
ظرفیت رشته مهندسی مکانیک خودرو دانشگاه‌ها در مقطع کارشناسی ارشد بر اساس دفترچه سال 98
همواره مرجع ظرفیت دانشگاه‌ها برای هریک از رشته‌ها دفترچه انتخاب رشته‌ای است که سازمان سنجش هرساله بعد از برگزاری آزمون منتشر می‌کند. شما می‌توانید برای اطلاع از ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های مختلف در رشته مهندسی مکانیک خودرو وارد لینک زیر شوید:
آینده شغلی رشته مهندسی مکانیک خودرو
درباره آینده شغلی رشته مهندسی مکانیک خودرو به‌طور مختصر قبلاً اشاره کردیم. اکنون به‌صورت جامع‌تر به این موضوع خواهیم پرداخت. معمولاً فارغ‌التحصیلان این رشته در مورد پیدا کردن شغل مشکل چندانی ندارند؛ زیرا گرایشی که به تولید داخل و خودکفایی در داخل کشور شکل‌گرفته و ارتقا ابزار مهندسی و تکنولوژی مربوط به رشته همچنین تقاضای بیشتر به خدمات مهندسی بومی به‌خاطر تحریم‌ها و محدودیت‌های واردات باعث شده است که اوضاع بازار کار این رشته مطلوب باشد. ازجمله زمینه‌های کاری رشته مهندسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
طراحی و ساخت ابزار و ماشین‌آلات صنعتی و طراحی و تولید تجهیزات نیروگاهی. طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم‌های پالایشگاه‌ها و کارخانه‌ها شیمیایی و همچنین سیستم‌های تغلیظ و بازیافت. طراحی و ساخت تأسیسات گرمایشی و سرمایشی ساختمان‌ها و وسایل حمل‌ونقل و …. ساخت تجهیزات و سیستم‌های دفاعی مانند موشک‌ها و موشک‌اندازها، تانک، هواپیمای نظامی و پهپاد، اژدر و پل‌های متحرک.
طراحی خودرو و تحلیل سیستم‌های خودرو و وسایل حمل‌ونقل
متخصصان این رشته علاوه بر موارد بالا می‌توانند علاوه بر موارد بالا، به‌عنوان مشاور و کارشناس در ادارات و شرکت‌های مختلف و بانک‌ها هم مشغول به کار شوند. همین‌طور در تدوین و تولید برنامه‌های کامپیوتری هم امکان فعالیت وجود دارد.
شرایط بورسیه در رشته مهندسی مکانیک خودرو در مقطع ارشد و دکترا
دانشگاه‌های معتبر زیادی هستند که در رشته مهندسی مکانیک خودرو در سرتاسر جهان دانشجوهای مختلف را بورسیه می‌کنند، اما خوب شرایط خاص خودش را دارد. معدل ارشد یا دکترا، داشتن مقاله، سابقه تدریس در اپلای کردن مهم هستند اما از همه‌چیز مهم‌تر داشتن مدرک زبان و پذیرش یکی از اساتید آنجا و احتمالاً کمیته پذیرش دانشگاه موردنظر هست. به‌هرحال هر دانشگاهی شرایط پذیرش منحصر‌به‌فرد خودش را دارد و ابتدایی‌ترین کار برای اپلای انتخاب کشور و دانشگاه مقصد است. در اینجا شرایط و مزیت‌های دانشگاه‌های کانادا و آمریکا را شرح خواهیم داد.
در کشور کانادا شرایط برای متقاضیان دوره کارشناسی، ارشد و دکترا تفاوت دارد دانشجویان کارشناسی که معدل دیپلم بالایی دارند در صورت اخذ پذیرش در دانشگاه‌های کانادا و بسته به شرایط و خود دانشجو، بورسیه متفاوتی دریافت می‌کنند. این رقم از 2 هزار دلار شروع می‌شود و تا 10 هزار دلار می‌رسد. یک نوع بورسیه به نام بورسیه کامل هم وجود دارد که شامل کمک‌هزینه اقامت و زندگی در کانادا می‌شود. این بورسیه به افرادی که در المپیادهای علمی حائز رتبه برتر شده باشند، پرداخت می‌شود.
میزان بورسیه تحصیلی رشته مهندسی مکانیک خودرو در دوره کارشناسی ارشد و دکتری به‌صورت پلکانی افزایش پیدا می‌کند. در دوره کارشناسی ارشد مبلغی بین 8 تا ۱۶ هزار دلار در مدت یک سال به هر دانشجو پرداخت می‌شود. این مبلغ در دوره دکتری از ۱۴ تا ۳۰ هزار دلار در مدت یک سال برای هر دانشجو متغیر است. شرایط بورسیه با در کشور آمریکا با کشور کانادا متفاوت است. در آمریکا بورسیه‌ای به نام فولبرایت وجود دارد که متقاضیان بورسیه می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. در آمریکا هم طبیعتاً شرایط بورسیه در دوره‌های تحصیلی گوناگون متفاوت است.
دانشجویان در دوره کارشناسی تنها در صورت داشتن نمره آیلتس 6 آکادمیک و نمرات A و بالاتر می‌توانند برای گرفتن بورسیه اقدام کنند. این دانشجویان بعد از گذراندن یک یا دو ترم تحصیلی می‌تواند مبلغی را به‌عنوان بورسیه دریافت کنند. این مبلغ بسته به دانشگاه و دانشجو از 2 هزار دلار در طول دوره شروع می‌شود و به 9 هزار دلار هم می‌رسد. بورسیه‌های کارشناسی ارشد در کشور آمریکا به سه چیز بستگی دارد؛ اول معدل بالای دانشجو در کارشناسی، دوم توصیه‌نامه اساتید و سوم قبولی در آزمون‌های جی آر ای و جی‌ام اِی تی.
دو نوع بورسیه برای مقطع دکتری در کشور آمریکا وجود دارد: یک نوع که میزان دریافت بورسیه را استاد راهنما تعیین می‌کند و نوع دوم که تا سقف 60 هزار دلار هم می‌رسد. این بورسیه فقط به 15 دانشجو و آن هم با شرایط خاص تعلق می‌گیرد.
