مهندسی بهینه سازی سیستم ها (آشنایی با گرایش های رشته مهندسی صنایع)
آشنایی با گرایش های ارشد مهندسی صنایع ، بهینه سازی سیستم ها
مهندس صنایع راه‌های جلوگیری از هدر رفتن مواد و استهلاک و استفاده بی جا از تجهیزات و ماشین آلات در فرآیند تولید را یافته و پیاده سازی می‌کند. کار مهندس صنایع تنها به بخش صنعت محدود نبوده و بخش‌های خدماتی، تجاری و هر جایی که نیاز به برنامه‌ریزی، هدایت، مدیریت و ارتقای بهره‌وری دارد را در بر می‌گیرد.
برای یافتن راه‌های کاهش ضایعات و بهبود عملکرد، مهندسان صنایع تجهیزات تولید را به دقت بررسی می‌کنند و از مدل‌ها و روش‌های ریاضی برای طراحی سیستم‌های اطلاعاتی و تولیدی، به منظور افزایش کارایی تولید استفاده می‌کنند. مهندسی صنایع با در برداشتن نگرش کلی و فراگیر، ارتباط تخصص‌های مختلف و نهاد مدیریت سازمان را ایجاد نموده و امور برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، هدایت و نظارت بر امور اجرایی با هماهنگی بیشتری دنبال می‌گردد.
گرایش های کارشناسی ارشد مجموعه مهندسی صنایع عبارت است از رشته های مدیریت مهندسی، آینده پژوهی، سیستم های کلان، مدیریت پروژه، لجستیک و زنجیره تامین، سیستم های مالی، مدیریت نوآوری و فناوری، سیستم های سلامت و بهینه سازی سیستم ها
معرفی گرایش بهینه سازی سیستم ها
چگونه بین هزینه‌هایی که برای انجام یک پروژه عملیاتی می‌شود و عملکرد و درآمد مورد انتظار سیستم و پروژه تعادل برقرار کنیم؟ این سؤال اساسی در رشته بهینه سازی سیستم ها می باشد.
سرمایه‌گذاری برای افزایش عملکرد سیستم ممکن است درست باشد یا اشتباه و این درست یا غلط بودن را می‌توان توسط بهینه سازی و مهندسان بهینه سازی سیستم ها تعیین و ارزش سرمایه گزاری در یک سیستم و پروژه را افزایش داد. مهندسین بهینه سازی سیستم ها همیشه به دنبال روش‌هایی منطقی و البته صحیح برای کاهش هزینه‌های ایجاد، طراحی، ساخت و یا تولید یک محصول می‌باشند. البته این بهینه سازی توسط مهندسین به مراحل ساخت یا تولید منتهی نمی‌شود و بلکه شامل موارد بسیاری ازجمله حمل و نقل، خدمات، نگهداری، انبار و…می‌باشد.
می‌توان گفت که فضای امروز نسبت به گذشته رقابتی‌تر است و لذا نیاز به روش‌های جدیدی برای توسعه سیستم‌های باکیفیت در زمان و هزینه کمتر افزایش یافته است. فشارهای ناشی از رقابت در سطوح مختلف بر فرآیند توسعه سیستم تاثیر می‌گذارند و انجام اموری همچون بهینه سازی سیستم ها به یک امر ضروری و الزامی برای شرکت‌ها و سازمان‌ها تبدیل شده است.
البته لازم به ذکر است بهینه سازی سیستم ها همیشه ملزوم به کاهش هزینه‌ها نیست؛ بلکه یک مهندس دقیق می‌تواند یک نقطه ضعف موجود در سیستم را شناسایی کند و با تقویت آن و هزینه کردن صحیح بر روی آن، یک نقطه قوت ایجاد کند و راندمان و کارایی سیستم را افزایش دهد.
مهندسی بهینه سازی سیستم ها را می‌توان شاخهٔ مهمی از رشته مهندسی صنایع دانست زیرا رشته‌ای بسیار کاربردی و دارای جایگاه مهم در صنایع تولید، ساخت، و…می‌باشد. ما می‌توانیم بهینه سازی فرآیند یا سیستم را در طیف گسترده‌ای از مناطق صنعتی انجام دهیم. به عنوان مثال بهینه سازی سیستم آب آشامیدنی و سیستم‌های فاضلاب، بهینه سازی فرآیندهای تولید شبکه‌های برق، بهینه کردن زنجیره‌های تأمین نفت و گاز، بهتر کردن سیستم‌های حمل و نقل (راه‌آهن، جاده، تدارکات فرودگاه و..)
برخی از اهدافی که مهندسین بهینه سازی سیستم ها برای پیاده سازی آن‌ها در تلاش هستند را می‌توان اشاره کرد:
- افزایش
بازده کاری در کارخانه‌ها و کارگاه
ارتقاء کیفیت محصولات
ارزیابی عملکرد پرسنل، مدیریت منابع و کاهش نارضایتی مشتریان/ ارباب رجوع
طراحی بهترین روش تولید محصول
کنترل کردن نحوه تولید محصول و جلوگیری از توقف بدون علت و نامعلوم
طراحی بهینه قطعات
یافتن راهی به منظور افزایش میزان تولید با هزینه‌های کمتر
کاهش یا حذف ضایعات محصولات تولیدی یا طراحی مناسب یک فرایند برای استفاده دوباره ضایعات
کشورهای زیادی در تمام دنیا رشته مهندسی صنایع و گرایش‌ها آن در زمینه ارشد را در مراکز دانشگاهی خود ارائه می‌دهند و اما در عین حال تحصیل در این رشته در کشور آمریکا و کانادا و اسپانیا به صورت تخصصی و بسیار قدرتمند از لحاظ علمی مورد آموزش قرار می‌گیرد. در رابطه با مهندسی صنایع در خارج از کشور، بزرگ‌ترین انجمن مهندسی صنایع، در آمریکا قرار گرفته است و مراکز و آزمایشگاه‌های مجهز و بروزی همچون آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه پوردو، مرکز تحقیقات دانشگاه کلمبی و MIT، مرکز تحقیقات مهندسی صنایع دانشگاه بوفالو، مرکز تحقیقات دانشگاه Arkansas، از مهم‌ترین مراکز پژوهشی مهندسی صنایع در کشور آمریکا می‌باشند.
شرایط کلی پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد
در دانشگاه‌های آمریکا
1-مدرک
زبان (تافل، آیلتس)
2-ترجمه مدرک تحصیلی به همراه ریزنمرات
3-مدرک gre
4-رزومه
5-نامه تمکن مالی
6-چکیده مقالات بین المللی isi(جهت اخذ بورسیه الزامی است)
7-توصیه نامه
8-انگیزه نامه
برنامه درسی و تعداد واحدهای رشته بهینه سازی سیستم ها:
رشته بهینه سازی سیستم ها در مقطع کارشناسی ارشد دارای 32 واحد درسی است که 12 واحد آن را دروس اجباری، 12 واحد دروس اختیاری و 8 واحد آن را پایان نامه و سمینار تشکیل می‌دهند.
دروس اجباری:
| ردیف | نام درس | واحد |
| 1 | اقتصاد مهندسی پیشرفته | 3 |
| 2 | طراحی سیستم‌های صنعتی | 3 |
| 3 | سیستم‌های صف | 3 |
| 4 | روش‌های آماری | 3 |
دروس اختیاری:
| ردیف | نام درس | واحد |
| 1 | برنامه‌ریزی تولید پیشرفته | 3 |
| 2 | شبیه سازی کامپیوتر | 3 |
| 3 | فرایندهای احتمالی | 3 |
| 4 | برنامه‌ریزی پیشرفته | 3 |
| 5 | برنامه‌ریزی پویا | 3 |
| 6 | مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی | 3 |
| 7 | تصمیم گیری چند معیاره | 3 |
| 8 | تحلیل سیستم‌ها | 3 |
| 9 | پیش بینی و تحلیل سری‌های زمانی | 3 |
| 10 | مباحث ویژه در مهندسی صنایع | 2 |
دانشگاه‌های پذیرنده گرایش بهینه سازی سیستم‌ها:
| نام دانشگاه | ردیف |
| دانشگاه ارومیه | 1 |
| دانشگاه اصفهان | 2 |
| دانشگاه الزهرا س | 3 |
| دانشگاه بجنورد | 4 |
| دانشگاه بوعلی سینا – همدان | 5 |
| دانشگاه تربیت مدرس | 6 |
| دانشگاه سیستان و بلوچستان | 7 |
| دانشگاه شاهد | 8 |
| دانشگاه خوارزمی | 9 |
| دانشگاه سمنان | 10 |
| دانشگاه سیستان و بلوچستان | 11 |
| دانشگاه شاهد | 12 |
| دانشگاه شهید باهنر – کرمان | 13 |
| دانشگاه صنعتی ارومیه | 14 |
| دانشگاه صنعتی اصفهان | 15 |
| دانشگاه صنعتی امیرکبیر | 16 |
| دانشگاه صنعتی بابل | 17 |
| دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی | 18 |
| دانشگاه صنعتی شریف | 19 |
| دانشگاه صنعتی شیراز | 20 |
| دانشگاه صنعتی قم | 21 |
| دانشگاه علم و صنعت | 22 |
| دانشگاه فردوسی مشهد | 23 |
| دانشگاه قم | 24 |
| دانشگاه کردستان – سنندج | 25 |
| دانشگاه یزد | 26 |
| دانشگاه پیام نور استان تهران – تهران شمال | 27 |
| دانشگاه غیرانتفاعی صنعتی سجاد – مشهد | 28 |
| دانشگاه غیرانتفاعی علم و فرهنگ – تهران | 29 |
| دانشگاه غیرانتفاعی علم و هنر – یزد | 30 |
| دانشگاه غیرانتفاعی علوم و فنون مازندران – بابل | 31 |
| مؤسسه غیرانتفاعی آیندگان – تنکابن | 32 |
| مؤسسه غیرانتفاعی ارشاد – دماوند | 33 |
| مؤسسه غیرانتفاعی ارشاد – دماوند (محل تحصیل تهران) | 34 |
| مؤسسه غیرانتفاعی اشراق – بجنورد | 35 |
| مؤسسه غیرانتفاعی امام جواد (ع) – یزد | 36 |
| مؤسسه غیرانتفاعی ایوانکی | 37 |
| مؤسسه غیرانتفاعی پویش – قم | 38 |
| مؤسسه غیرانتفاعی روزبهان – ساری | 39 |
| مؤسسه غیرانتفاعی صنعتی مازندران – بابل | 40 |
| مؤسسه غیرانتفاعی علوم و فنون خوارزمی قشم | 41 |
| مؤسسه غیرانتفاعی فن و دانش – ساوه | 42 |
| مؤسسه غیرانتفاعی کار – قزوین | 43 |
| مؤسسه غیرانتفاعی کاسپین – البرز قزوین | 44 |
| مؤسسه غیرانتفاعی کوشیار – رشت | 45 |
| مؤسسه غیرانتفاعی مهر آستان – آستانه اشرفیه | 46 |
جدول دروس و ضرایب هر گرایش در کنکور کارشناسی ارشد:
| ضرایب دروس امتحانی به ترتیب شماره دروس | ||||||||
| رشته | شماره درس | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| مهندسی صنایع – بهینه سازی سیستم ها | 2 | 3 | 2 | 5 | ||||
| مهندسی صنایع – سیستم‌های سلامت | 2 | 3 | 2 | 5 | ||||
| مهندسی صنایع – مدیریت نوآوری و فناوری | 2 | 3 | 2 | 5 | ||||
| مهندسی صنایع – سیستم‌های مالی | 2 | 2 | 2 | 5 | ||||
| مهندسی صنایع – لجستیک و زنجیره تأمین | 2 | 2 | 2 | 5 | ||||
| مهندسی صنایع – مدیریت پروژه | 2 | 2 | 2 | 5 | ||||
| مهندسی صنایع – سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | |||
| مهندسی صنایع – آینده‌پژوهی | 3 | 1 | 1 | 2 | 1 | |||
عناوین دروس امتحانی
1- زبان عمومی و تخصصی
2- تحقیق در عملیات (1 و 2)
3- تئوری احتمال و آمار مهندسی
4- دروس تخصصی
- طرح‌ریزی واحدهای صنعتی
- کنترل کیفیت آماری
- برنامه‌ریزی و کنترل پروژه
- برنامه‌ریزی و کنترل تولید و موجودی‌ها
- اقتصاد مهندسی
5- ریاضی عمومی (1 و 2)
6- اقتصاد عمومی (1 و 2)
7- اصول مدیریت و تئوری سازمان
