معرفی گرایش‌های ارشد رشته مهندسی مکانیک

…

گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی ارشد به دو دسته گرایش‌های اصلی و گرایش‌های فرعی تقسیم می‌شوند. گرایش‌های اصلی مهندسی مکانیک گرایش‌هایی هستند که مختص به همین رشته‌اند ولی گرایش‌های فرعی مختص به این رشته نیستند و دانشجویان رشته‌های مختلف می‌توانند برای ادامه تحصیل در مقطع ارشد این گرایش‌ها را انتخاب کنند.

گرایش‌های اصلی رشته مهندسی مکانیک عبارت‌اند از: طراحی کاربردی، تبدیل انرژی، ساخت و تولید، بیومکانیک، سیستم محرکه خودرو، دستگاه‌های تعلیق، ترمز و فرمان، سازه بدنه خودرو و مکاترونیک.

همچنین گرایش‌های فرعی رشته مهندسی مکانیک عبارت‌اند از: سیستم‌های انرژی و محیط‌زیست، مهندسی هسته‌ای و مهندسی دریایی. برخی از این گرایش‌ها خود به زیرگرایش‌هایی تقسیم می‌شوند. در مقاله زیر به معرفی گرایش‌های مهندسی مکانیک خواهیم پرداخت.

۱) گرایش طراحی کاربردی:

اولین گرایشی که از گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک معرفی می‌کنیم، طراحی کاربردی نام دارد. این علم یا گرایش، انواع نیروها و حرکت‌ها و تأثیر آن‌ها برای اجزای مختلف سیستم یا ماشین را بررسی می‌کند. درنهایت این دانش را در زمینه ساخت سیستم‌های کارا و بهینه در صنایع مختلفی مثل خودروسازی، هوافضا و… در زمینه‌هایی مثل سیستم‌های دینامیکی و کنترل، رباتیک، بیومکانیک و… به کار می‌گیرد.

بازار کار: با توجه به گستردگی این گرایش، بازار کار آن بستگی به نوع تخصص فرد دارد؛ اما به‌طورکلی می‌توان گفت وضعیت بازار کار در زیرشاخه‌های ارتعاشات و کنترلی بهتر از زیرشاخه جامدات است.

شرایط اپلای: امکان ادامه تحصیل گرایش طراحی کاربردی مهندسی مکانیک در مقطع دکتری در دانشگاه‌های خارج از کشور وجود وارد. پذیرش در دانشگاه‌های خارج از کشور به رزومه فرد و تأیید یکی از اساتید دانشگاه مقصد بستگی دارد.

ضرایب کارشناسی ارشد گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک، گرایش طراحی کاربردی:

زبان عمومی و تخصصی انگلیسی ضریب ۱، ریاضیات، حرارت و سیالات و دینامیک و ارتعاشات ضریب ۲ و جامدات ضریب ۴ دارد.

۲) گرایش تبدیل انرژی:

تبدیل انرژی دومین گرایش از گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک است که معرفی خواهیم کرد. گرایش تبدیل انرژی به تجزیه‌وتحلیل مسائل مختلف زمینه‌های تبدیل انرژی، انتقال حرارت، سیالات، محیط‌زیست، احتراق، هوافضا، خودرو و… می‌پردازد. این دانش به طراحی سیستم‌های انتقال حرارت و سیالات و تجزیه‌وتحلیل این سیستم‌ها منتهی می‌شود.

بازار کار: از میان گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک ، نمی‌توان به‌طورکلی و قاعده‌مند درباره گرایش‌های طراحی کاربردی و تبدیل انرژی صحبت کرد. درباره گرایش تبدیل انرژی می‌توان این را گفت که در زمینه تأسیسات، نفت و گاز و شبیه‌سازی‌های عددی بازار کار مناسب‌تری وجود دارد.

شرایط اپلای: امکان ادامه تحصیل در مقاطع ارشد و دکترا در دانشگاه‌های خارج از کشور وجود دارد. پذیرش در دانشگاه‌های خارج از کشور به رزومه فرد و تأیید یکی از اساتید دانشگاه مقصد بستگی دارد.

ضرایب کارشناسی ارشد گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک ، گرایش تبدیل انرژی

زبان عمومی و تخصصی انگلیسی ضریب ۱، ریاضیات و جامدات و دینامیک و ارتعاشات ضریب ۲ و حرارت و سیالات ضریب ۳ دارد.

۳) گرایش ساخت و تولید:

سومین گرایش از مجموعه گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک، گرایش ساخت و تولید است. این گرایش دانش شناخت و بهره‌گیری از تکنولوژی ساخت ابزار و ماشین‌آلات کارگاه‌هایی مثل ابزارسازی و ریخته‌گری و فعالیت‌هایی مثل جوشکاری و‌‌… را آموزش می‌دهد. این دانش در ساخت ابزارآلات و ماشین‌آلات صنایع و کار‌گاه‌های نام‌برده شده به کار گرفته می‌شود.

بازار کار: با توجه به ماهیت کارگاهی و عملی این رشته بازار کار مناسبی برای کسانی که مهارت کافی را دارند، وجود دارد. نکته قابل‌توجه برای این رشته این است که زمینه کار بیشتر برای کارشناسی وجود دارد و در مقطع ارشد بیشتر مباحث تئوری یک زمینه خاص گفته می‌شود؛ بنابراین کسانی که از دیگر رشته‌ها خواهان ورود به گرایش ساخت و تولید هستند باید این نکته را مدنظر داشته باشند.

شرایط ادامه تحصیل: بااین‌وجود شرایط ادامه تحصیل تا مقطع دکترا در داخل کشور وجود دارد.

ضرایب کارشناسی ارشد گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک ، گرایش ساخت و تولید

زبان عمومی و تخصصی انگلیسی و حرارت و سیالات و دینامیک و ارتعاشات ضریب ۱، ریاضیات و جامدات ضریب ۲ و ساخت و تولید ضریب ۴ دارد.

۴) گرایش بیومکانیک:

گرایش بیومکانیک ازجمله گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک است که چند علم را آموزش می‌دهد. درواقع بیومکانیک علم مکانیک موجودات زنده است و دانشجویان این رشته دانش مکانیک درزمینهٔ زیست‌شناسی را می‌آموزند. درک عملکرد طبیعی ارگانیزم و ساخت مصنوعی تجهیزات و قطعات مکمل یا جانشین برای فعالیت ارگانیزم از اصول این علم است. این دانش در ساخت تجهیزات پزشکی و سازگار با بدن موجود زنده مثل اورتز و پروتزهای دندانی و ایمپلنت‌ها هم کاربرد دارد.

بازار کار: در شرایط فعلی چند شرکت در این زمینه فعالیت می‌کنند و بازار کار این رشته خیلی بد نیست؛ اما پیش‌بینی می‌شود در آینده بازار کار پررونق‌تری داشته باشد و به همین خاطر در سال‌های اخیر متقاضیان این رشته افزایش پیدا کرده است.

شرایط ادامه تحصیل و اپلای: در داخل کشور سه یا چهار دانشگاه دکترای بیومکانیک را ارائه می‌دهند و امکان ادامه تحصیل در داخل وجود دارد. با توجه به جدید و پرکاربرد بودن این رشته شرایط ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور وجود دارد. رزومه پروپیمان و تأیید و پذیرش یکی از اساتید دانشگاه مقصد اهمیت زیادی در پذیرش دانشگاه مقصد و بورسیه شدن دارد.

ضرایب کارشناسی ارشد گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک، گرایش بیومکانیک

زبان عمومی و تخصصی انگلیسی، حرارت و سیالات، دینامیک و ارتعاشات، ساخت و تولید ضریب ۳ و ریاضیات و جامدات ضریب ۴ دارد.

۵) گرایش سیستم محرکه خودرو:

این گرایش از گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک مشخصاً با موتور خودرو به‌عنوان سیستم محرکه خودرو سروکار دارد. متخصصان این رشته در تلاش‌اند تا کارایی موتور خودرو بالا رفته و مصرف سوخت آن بهینه‌تر شود. همچنین به دنبال راه‌هایی برای افزایش توان و گشتاور موتور خودرو هستند. این دانش به مطالعه تمام عوامل مرتبط با موتور خودرو مثل سیستم خنک‌کننده و تهویه موتور خودرو می‌پردازد. تسلط بر مکانیک جریان سیالات و انتقال حرارت ناشی از آن از الزامات تخصص در این گرایش است.

بازار کار: بازار کار این رشته مشخصاً صنعت خودروسازی است. با توجه به شرایط رکود صنعت خودروسازی کشور بازار کار خوبی را نمی‌توان در داخل برای این رشته تصور کرد؛ اما فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند درزمینهٔ خودروهای مکانیکی و هیبریدی فعالیت کنند و می‌توان بازار کار بهتری را در این زمینه متصور شد.

شرایط ادامه تحصیل: با توجه به شرایط این رشته یک یا دو دانشگاه در داخل کشور دکترای این گرایش‌ را ارائه می‌دهند.

ضرایب کارشناسی ارشد گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک، سیستم محرکه خودرو

زبان عمومی و تخصصی انگلیسی و دینامیک و ارتعاشات ضریب ۲ و ریاضیات، حرارت و سیالات و جامدات ضریب ۳ دارد.

۶) گرایش تعلیق ترمز و فرمان:

یکی دیگر از گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک، گرایش تعلیق ترمز و فرمان است. همان‌طور که از نام آن مشخص است به مطالعه و بررسی دستگاه‌های ترمز و تعلیق و فرمان می‌پردازد. هدف این رشته طراحی سیستم‌هایی است که خودرو ازنظر فرمان‌پذیری، جذب ارتعاشات و نوسانات جاده و قابلیت کنترل کارا و کارآمد باشند.

بازار کار: بازار کار گرایش‌های رشته مهندسی مکانیکی که به خودرو مربوط می‌شوند، مشخصاً صنعت خودروسازی است. با توجه به رکود صنعت خودروسازی در کشور بازار کار خوبی را نمی‌توان برای این گرایش متصور شد؛ اما برای افراد خبره و دارای رزومه خوب در زمینه‌هایی مثل خودروهای هیبریدی و الکتریکی و شاید استارتاپ‌ها امکان کار وجود دارد.

شرایط ادامه تحصیل: با توجه به شرایط این رشته یک یا دو دانشگاه در کشور دکترای این گرایش را ارائه می‌دهند.

ضرایب کارشناسی ارشد گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک، گرایش تعلیق ترمز و فرمان

حرارت و سیالات ضریب ۱، زبان عمومی و تخصصی انگلیسی ضریب ۲، ریاضیات و جامدات ضریب ۳ و دینامیک و ارتعاشات ضریب ۴ دارد.

۷) گرایش سازه بدنه خودرو:

هفتمین گرایشی که از مجموعه گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک معرفی می‌کنیم، گرایش سازه بدنه خودرو است. متخصصان این رشته با علومی مثل متالوژی و مواد آشنا هستند تا بتوانند برای خودورهای مختلف بدنه‌هایی بسازند که دارای بیشترین مقاومت و کم‌ترین اصطکاک با جریان هوا باشند.

بازار کار: این گرایش هم مثل سایر گرایش‌های مهندسی مکانیکی که به خودرو مربوط می‌شوند، بازار کارش صنعت خودروسازی است. با توجه به رکود صنعت خودروسازی در داخل کشور بازار کار محدودی برای این گرایش وجود دارد. البته برای افراد خبره رشته و با رزومه خوب، همیشه کار پیدا می‌شود.

شرایط ادامه تحصیل: با توجه به بازار کار این رشته یک یا دو دانشگاه به‌صورت محدود مقطع دکترای این گرایش را ارائه می‌دهند.

ضرایب کارشناسی ارشد گرایش‌های مهندسی مکانیک، گرایش سازه بدنه خودرو

زبان عمومی و تخصصی زبان انگلیسی و حرارت و سیالات ضریب ۲، ریاضیات و دینامیک و ارتعاشات ضریب ۳ و جامدات ضریب ۴ دارد.

۸) گرایش سیستم‌های انرژی و محیط‌زیست:

گرایش سیستم‌های انرژی و محیط‌زیست ازجمله گرایش‌های مهندسی مکانیک است که بادانشی مجزا سروکار دارد. متخصصان این رشته با آموختن علم اقتصاد به دنبال طراحی بهینه و ساخت دستگاه‌های مصرف سوخت هستند. این سیستم‌ها علاوه بر مصرف سوخت پایین، کم‌ترین آلودگی را برای محیط‌زیست ایجاد می‌کنند.

بازار کار: فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در شرکت‌های دولتی و خصوصی مرتبط با نفت و گاز و انرژی‌های آبی و بادی و خورشیدی، درزمینهٔ طراحی و ساخت موتورهای کم‌مصرف مشغول به کار شوند.

شرایط ادامه تحصیل و اپلای: امکان ادامه تحصیل در مقطع دکترا در گرایش‌های فناوری انرژی، مدل‌سازی انرژی و انرژی و محیط‌زیست در داخل کشور وجود دارد. شرایط ادامه تحصیل در مقطع دکترا و بعدازآن هم در داخل و خارج از کشور وجود دارد که بستگی به علاقه و توانمندی داوطلب دارد.

ضرایب کارشناسی ارشد گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک، گرایش سیستم‌های انرژی و محیط‌زیست

زبان عمومی و تخصصی انگلیسی ضریب ۱، ریاضیات و جامدات و دینامیک و ارتعاشات ضریب ۲ و حرارت و سیالات ضریب ۳ دارد.

۹) گرایش مهندسی هسته‌ای از گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک

در میان گرایش‌های مهندسی مکانیک، گرایش مهندسی هسته‌ای به مطالعه فرایندهای تولید سوخت هسته‌ای می‌پردازد. این گرایش به ۳ زیر گرایش تقسیم می‌شود.

الف) طراحی راکتور: این زیر گرایش در فرایند تولید سوخت هسته‌ای، به طراحی و ساخت‌ راکتورهای هسته‌ای که ازنظر دینامیک در سطح بالایی باشند، می‌پردازد.

ب) چرخه سوخت: مطالعه و بررسی تمام فرایندهای تولید سوخت هسته‌ای، از استخراج از معادن گرفته تا مرحله نهایی تولید سوخت هسته‌ای را بر عهده دارد.

ج) پرتو پزشکی: به مطالعه راه‌های استفاده از انرژی هسته‌ای درزمینهٔ تشخیص بیماری‌ها می‌پردازد. متخصصان این رشته به ساخت دستگاه‌های تشخیص پزشکی با کمک انرژی هسته‌ای مثل ام‌آرآی و یا سی‌تی‌اسکن می‌پردازند.

بازار کار: بازار کار این رشته در صنایع هسته‌ای کشور وجود دارد که این صنعت بستگی زیادی به شرایط سیاسی کشور دارد. به نظر می‌رسد در میان این سه گرایش، پرتوپزشکی دارای بازارکار بهتری نسبت به دوتای دیگر است.

امکان ادامه تحصیل: امکان ادامه تحصیل تا مقاطع بالا در دانشگاه‌های کشور وجود دارد ولی با توجه به موقعیت حساس این رشته، تحصیل در خارج از کشور یا مقدور نیست و یا شرایط خاص خود را دارد.

ضرایب کارشناسی ارشد گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک، گرایش مهندسی هسته‌ای

زبان عمومی و تخصصی انگلیسی ضریب ۱، ریاضیات و جامدات و دینامیک و ارتعاشات ضریب ۲ و حرارت و سیالات ضریب ۳ دارد.

۱۰) گرایش مهندسی دریا از گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک :

دهمین گرایش از مجموعه گرایش‌های مهندسی مکانیک، گرایش مهندسی دریا است. این دانش کاربرد مکانیک در زمینه طراحی و ساخت کشتی‌های دریایی و سازه‌هایی مثل اسکله‌‌های دریایی را در برمی‌گیرد. این دانش تمام تجهیزات و سیستم‌های کشتی‌رانی، از ساخت موتورهای پیشران و بدنه گرفته تا ملوانی و مدیریت کشتی ر دربرمی‌گیرد.

بازار کار: این گرایش به سه زیر گرایش مهندسی کشتی، مهندسی کشتی‌سازی و دریانوردی تقسیم می‌شود که فارغ‌التحصیلان دو گرایش اول درزمینهٔ ساخت کشتی و گرایش دریانوردی درزمینهٔ دریانوردی و ملوانی در صنعت دریایی کشور مشغول به کار می‌شوند.

شرایط ادامه تحصیل: امکان ادامه تحصیل در این رشته در دانشگاه شریف و برخی دیگر از دانشگاه‌های کشور وجود دارد. دانشگاه شریف این گرایش را به صورت زیرگرایش‌های مجزا ارائه می‌کند.

۱۱) گرایش مکاترونیک از گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک :

 و اما آخرین گرایشی که از گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک معرفی می‌کنیم، مکاترونیک است. این دانش ترکیبی از مکانیک، الکترونیک و مهندسی کامپیوتر است؛ البته مهندسی برق و مهندسی کنترل را هم دربرمی‌گیرد. هدف این گرایش ساخت سیستم‌های ساده‌تر، ارزان‌تر و انعطاف‌پذیرتر است و سعی می‌کند تا سیستم‌های کنترل را ارتقا بخشد.

بازار کار: به علت ناشناخته بودن این رشته هنوز بازار کار خوبی برای این گرایش وجود ندارد اما پیش‌بینی می‌شود در آینده بازار کار این گرایش پررونق‌تر شود. این گرایش پتانسیل بالایی برای راه‌اندازی کسب‌وکار و استارتاپ در میان گرایش‌های مهندسی مکانیک دارد.

شرایط ادامه تحصیل و اپلای: دکترای این گرایش در داخل کشور وجود ندارد و علاقه‌مندان ادامه تحصیل این رشته باید در دانشگاه‌های خارج از کشور تحصیل کنند. تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور هم یا با هزینه شخصی و یا با پذیرش دانشگاه مقصد مقدور است. در حالت اول به سرمایه خوب و در حالت دوم به رزومه خوب نیاز است.

ضرایب کارشناسی ارشد گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک، مکاترونیک

زبان عمومی و تخصصی انگلیسی ضریب ۱، ریاضیات، حرارت و سیالات، جامدات و ساخت و تولید ضریب ۲ و دینامیک و ارتعاشات ضریب ۳ دارد.

منابع گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی ارشد به‌صورت جامع

*****

************

ظرفیت گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک خودرو دانشگاه‌ها در مقطع کارشناسی ارشد بر اساس دفترچه سال 98

همواره مرجع ظرفیت دانشگاه‌ها برای هریک از رشته‌ها دفترچه‌ انتخاب رشته‌ای است که سازمان سنجش هرساله بعد از برگزاری آزمون منتشر می‌کند.

جدول دروس گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک