از کارشناسی تا دکتری مهندسی مکانیک
علاقه‌مندان به مهندسی ، طراحی و ساخت و تولید انواع ماشین‌های مکانیکی و الکترومکانیکی به دنبال رشته‌ای از مهندسی هستند تا بتوانند ایده‌های خود را به واقعیت تبدیل کنند. درواقع می‌توان گفت مکانیک شاخه‌ای از علم است که به‌وسیله‌ی آن انرژی‌های متفاوت ازجمله انرژی هسته‌ای و نیرو و گرما را به حرکت تبدیل می‌کنند.
برای شناخت مهندسی مکانیک لازم است مفاهیم علوم زیر را به‌خوبی فرابگیرید:
- مکانیک
- دینامیک
- ترمودینامیک
- علم مواد
- تحلیل سازه ها
- الکتریسیته
از دستاورد تلاش‌های مهندسان مکانیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- موتورها و سیستمهای کنترل
- نیروگاه‌های الکترونیکی
- دستگاه‌های پزشکی
- لیزرها
- طراحی به کمک کامپیوتر
- مهندسی به کمک کامپیوتر
- تولید به کمک کامپیوتر
- خودروسازی
- رباتیک
- تجهیزات کارخانه‌ها
این رشته که اخیراً موردتوجه علاقه‌مندان به ریاضی است؛ چراکه فیزیک، کاربرد ریاضی است و دروس مهندسی مکانیک فرضیه‌های فیزیک را اجرا می‌کند.
گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک:
در ابتدای ورود دانشگاه‌ها به ایران این رشته با عنوان الکترومکانیک به ایران آمد که در همان سال‌ها به رشته‌ی برق و مکانیک تجزیه شد. رشته‌ی مکانیک در دانشگاه‌های ایران با سه گرایش طراحی جامدات، حرارت و سیالات، ساخت و تولید در مقطع کارشناسی تدریس می‌شود.
البته رشته‌های تخصصی هم برای این رشته وجود دارد؛ که می‌توان از مکانیک خودرو، مکانیک هوافضا، مکانیک دریا، مکانیک ماشین‌های ریلی، مکانیک تأسیسات حرارتی و برودتی، مکانیک نیروگاه، مکانیک بیومکانیک، مکانیک مکاترونیک، مکانیک دستگاه‌های انرژی، مکانیک بیوسیستم در کشاورزی، مکانیک سلاح در صنایع نظامی نام برد.
این رشته در مقطع کارشناسی ارشد به پنج گرایش ساخت و تولید، طراحی کاربردی، تبدیل انرژی، سیستم محرکه خودرو، طراحی سیستمهای دینامیکی خودرو، سازه بدنه خودرو تدریس می‌شود. همچنین مهندسی مکانیک در دانشگاه‌های ایران در هفت گرایش ساخت و تولید، مکانیک جامدات، دینامیک کنترل و ارتعاشات، تبدیل انرژی، طراحی سیستمهای دینامیکی خودرو، قوای محرکه، سازه و بدنه تدریس می‌شود. در مقاله‌های بعدی هر یک از مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری رشته مهندسی مکانیک را از کنکور تا بازار کار بررسی خواهیم کرد.
بازار کار مهندسی مکانیک:
بازار کار رشته مهندسی مکانیک خوب است؛ اما با توجه به تعداد فارغ التحصیلان این رشته تا حدودی رقابتی است و به هوش بالا و همچنین تجربه و مهارت زیاد در این رشته نیاز است.
این رشته از رشته‌های فنی دانشگاه است و دارای کارگاه‌های عملی زیادی است و شغل متناسب با آن‌یک شغل عملیاتی می‌باشد. شما با این رشته می‌توانید در کارخانه‌ها و پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها و همچنین به طراحی ماشین‌آلات صنعتی و تجهیزات مختلف با کمک نرم‌افزارها بپردازید.
اپلای مهندسی مکانیک:
برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، در رشته مهندسی مکانیک باید به دو نکته توجه کنیم؛ اول اینکه چه کشوری مناسب است و دوم شرایط پذیرش چیست؟
رشته‌ی مهندسی مکانیک به‌عنوان یک‌رشته قدیمی و رشته‌ای که همه رشته‌ها را شامل می‌شود موردتوجه دانشجویان همه کشورهاست. ازجمله کشورهایی که برای این رشته پذیرش دانشجو دارند می‌توان کانادا، آمریکا و ایتالیا را نام برد. در این دانشگاه‌ها بیشتر از بقیه دانشگاه‌ها استانداردهای آموزش را رعایت کردند.
شرایط تحصیل در این سه دانشگاه را به‌صورت مورد بیان می‌کنیم:
1. تحصیل مهندسی مکانیک در کانادا: رشته مهندسی مکانیک در کانادا به‌صورت گسترده تدریس می‌شود چراکه در غرب کانادا پیشرفت چشمگیری در صنعت نفت دیده می‌شود.
این دانشگاه در سال نزدیک به 3000 فارغ‌التحصیل در این رشته دارد که 39 دوره آن در مقطع کارشناسی و 23 دوره در مقطع کارشناسی ارشد است. برای پذیرش در این دانشگاه باید مدارک تحصیلی و آیلتس با مدرک 6.5 ارائه دهید.
تحصیلات تکمیلی مهندسی مکانیک در کانادا:
- ارشد مهندسی (MEng) ارشد
- علوم کاربردی (MASc)
- دکتری
2. ادامه تحصیل مهندسی مکانیک در آمریکا: در دانشگاه‌های آمریکا علاوه بر سطح علمی بالایی که دارند؛ هزینه شهریه در شهرهای آمریکا متفاوت است. معروف‌ترین دانشگاه آمریکا پوردو است. این دانشگاه در دنیا رتبه 17 را به خود اختصاص داده است، بعد از آن دانشگاه لس‌آنجلس با رتبه 19 و دانشگاه ایلینوی در اوربانا شامپاین با رتبه 23 جهانی در این کشور برای تحصیل در رشته مهندسی مکانیک مناسب است.
3. تحصیل مهندسی مکانیک در ایتالیا: محبوب‌ترین دانشگاه این کشور برای تحصیل در رشته مهندسی مکانیک، دانشگاه تورین است. شما بعد از 36 ماه تحصیل به دو زبان انگلیسی و ایتالیایی با پرداخت سالانه 2000 دلار می‌توانید مدرک کارشناسی مهندسی مکانیک را دریافت کنید.
ضرایب دروس مهندسی مکانیک برای کنکور کارشناسی ارشد: عناوین دروس امتحانی: 1- زبان عمومی و تخصصی (انگلیسی)، 2- ریاضیات (ریاضی عمومی 1 و 2، معادلات دیفرانسیل، ریاضی مهندسی)، 3- حرارت و سیالات (ترمودینامیک، مکانیک سیالات، انتقال حرارت)، 4- جامدات (استاتیک، مقاومت مصالح، طراحی اجزاء)، 5- دینامیک و ارتعاشات (دینامیک، ارتعاشات، دینامیک ماشین، کنترل)، 6- ساخت و تولید (ماشین‌ابزار، قالب پرس، علم مواد، تولید مخصوص، هیدرولیک و نیوماتیک.
| ضرایب دروس امتحانی به ترتیب دروس از راست به چپ | کد ضریب | گرایش | |||||
| 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | ||
| 4 | 1 | 2 | 1 | 2 | 1 | 1 | ساخت و تولید |
| 2 | 3 | 2 | 2 | 1 | 2 | طراحی کاربردی | |
| 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 3 | تبدیل انرژی | |
| 2 | 3 | 3 | 3 | 2 | 5 | سیستم محرکه خودرو | |
| 4 | 3 | 1 | 3 | 2 | 6 | طراحی سیستمهای دینامیکی خودرو | |
| 3 | 4 | 2 | 3 | 2 | 7 | سازه بدنه خودرو | |
| 2 | 3 | 3 | 3 | 2 | 5 | مواد مرکب | |
| 4 | 3 | 1 | 3 | 2 | 6 | طراحی و ساخت خودروهای نظامی | |
| 4 | 1 | 2 | 1 | 2 | 1 | 1 | جوش |
دروس آزمون کارشناسی ارشد: در آزمون کارشناسی ارشد هر تیتر به چند درس تقسیم می‌شود.
1. زبان عمومی و تخصصی: تعداد سؤالات این تیتر 30 عدد است که شامل دروس زبان عمومی و زبان تخصصی رشته مهندسی مکانیک می‌باشد.
2. ریاضیات: تعداد سؤالات این تیتر در آزمون 20 عدد است که سؤالات از منابع ریاضی عمومی 1 و 2، معادلات دیفرانسیل و ریاضی مهندسی طراحی می‌شود. تعداد سؤالات معمولاً 10 سؤال از درس ریاضی عمومی 1 و 2، 5 سؤال از درس معادلات دیفرانسیل و 5 سؤال از درس ریاضی مهندسی است.
3. دروس حرارت و سیالات: این تیتر شامل درس‌های مکانیک سیالات، ترمودینامیک و انتقال حرارت می‌شود. در آزمون کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک 20 سؤال از این تیتر طراحی‌شده است.
4. مکانیک سیالات: از این تیتر حدوداً 7 سؤال طراحی می‌شود.
5. ترمودینامیک: از این تیتر هم حدوداً 7 سؤال طراحی می‌شود.
6. انتقال حرارت: از این تیتر در آزمون کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک 6 سؤال طراحی‌شده است.
7. دروس جامدات: این تیتر شامل درس‌های استاتیک، مقاومت مصالح و طراحی اجزاء می‌باشد و 20 سؤال از آزمون را به خود اختصاص داده است.
8. استاتیک: از این تیتر حدوداً 7 سؤال طراحی می‌شود.
9. مقاومت مصالح: از این تیتر در آزمون کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک 6 سؤال طراحی‌شده است.
10. طراحی اجزاء: از این تیتر حدوداً 7 سؤال طراحی می‌شود.
11. دینامیک و ارتعاشات: این تیتر شامل دروس دینامیک، ارتعاشات، دینامیک ماشین و کنترل است که 20 سؤال آزمون کارشناسی ارشد مکانیک از آن طراحی می‌شود.
12. مجموعه دروس ساخت و تولید: این تیتر 8 درس را شامل می‌شود که 20 سؤال از آن طرح می‌شود. این دروس شامل ماشین‌ابزار، قالب پرس، علم مواد، ماشین‌های کنترل عددی، اندازه‌گیری، تولید مخصوص، هیدرولیک و نیوماتیک، مدیریت تولید است.
ضرایب دروس برای کنکور کارشناسی مهندسی مکانیک:
برای ورود به این رشته در مقطع کارشناسی پیوسته دانشگاه باید در رشته‌ی ریاضی فیزیک، دوره دبیرستان خود را بگذرانید.
ضرایب دروس آزمون کارشناسی پیوسته این رشته جدول زیر را مطالعه کنید:
| ضریب | درس |
| 4 | زبان و ادبیات فارسی |
| 2 | زبان عربی |
| 3 | فرهنگ و معارف اسلامی |
| 2 | زبان خارجی – انگلیسی |
| 4 | ریاضی |
| 3 | فیزیک |
| 2 | شیمی |
منابع دروس تخصصی نظام جدید شامل گروه‌های زیر است:
1. ریاضیات:
- هندسه (1)
- هندسه (2)
- آمار و احتمال
- حسابان (1)
- حسابان (2)
- هندسه (3)
- ریاضیات گسسته
2- فیزیک:
- فیزیک (1)
- فیزیک (2)
- فیزیک (3)
3- شیمی:
- شیمی (1)
- شیمی (2)
- شیمی (3)
منابع دروس تخصصی نظام قدیم شامل کتب تخصصی نهم ریاضی: فیزیک 1 و آزمایشگاه (2/206) و کتب تخصصی دهم ریاضی: هندسه 1 (1/233) – آمار و مدل‌سازی (3/234) – ریاضیات 2 (2/234) – فیزیک 2 و آزمایشگاه (2/226) – شیمی 2 و آزمایشگاه (1/227) و کتب تخصصی یازدهم ریاضی: هندسه 2 4/258 – حسابان (1/258) – جبر و احتمال (2/258) – فیزیک 3 و آزمایشگاه (4/256) – شیمی 3 و آزمایشگاه (1/257) و کتب تخصصی دوازدهم ریاضی: هندسه تحلیلی و جبر خطی (1/294) – حساب و دیفرانسیل و انتگرال (1/295) – ریاضیات گسسته (1/296) – فیزیک (2/293) – شیمی (1/289) می‌باشد.
منابع دروس عمومی کنکور ریاضی در نظام جدید شامل موارد زیر است:
1 – زبان و ادبیات فارسی:
- فارسی (1)
- فارسی (2)
- فارسی (3)
2- عربی:
- عربی، زبان قرآن (1) عمومی غیرانسانی
- عربی، زبان قرآن (2)
- عربی، زبان قرآن (3)
- عربی، زبان قرآن (1) عمومی انسانی
- عربی، زبان قرآن (2)
- عربی، زبان قرآن (3)
3- فرهنگ و معارف اسلامی:
- دین و زندگی (1) عمومی غیرانسانی
- دین و زندگی (2)
- دین و زندگی (3)
- دین و زندگی (1) عمومی انسانی
- دین و زندگی (2)
- دین و زندگی (3)
4- زبان انگلیسی:
- انگلیسی (1)
- انگلیسی (2)
- انگلیسی (3)
منابع دروس عمومی نظام قدیم شامل کتاب‌های عمومی دهم: ادبیات فارسی 2 (1/220) – عربی 2 (1/224) – معارف اسلامی (دین و زندگی) 2 (222) و کتاب‌های عمومی یازدهم: ادبیات فارسی 3 (1/249) – زبان فارسی 3 (3/249) – عربی 3 (2/224) – معارف اسلامی (دین و زندگی) 3 (251) – انگلیسی 3 (1/252) و کتاب‌های عمومی پیش‌دانشگاهی: زبان و ادبیات فارسی عمومی (1/283) – معارف اسلامی (دین و زندگی) (1/285) – زبان انگلیسی 1 و 2 (1/284) است.
دروس دانشگاهی مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی:
در مقطع کارشناسی مهندسی مکانیک دروس با توجه به جدول‌های زیر که در چارت‌های استاندارد گرداوری شده تدریس می‌شود.
| عمومی | پایه | اصلی | تخصصی | پروژه | کارگاه | کارآموزی 1 و 2 | جمع کل |
| 22 | 25 | 61 | 15 واحد اختیاری | 3 | 3 | 1 | 142 |
| 12 واحد الزامی |
دروس پایه رشته مهندسی مکانیک
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| ریاضی عمومی 1 و 2 | 6 | معادلات دیفرانسیل | 3 |
| برنامه‌نویسی کامپیوتر | 3 | محاسبات عددی | 2 |
| فیزیک 1 و 2 | 6 | آزمایشگاه فیزیک 1 و 2 | 2 |
| شیمی عمومی | 3 | جمع | 25 |
دروس اصلی رشته مهندسی مکانیک
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| ریاضی مهندسی | 3 | مبانی مهندسی برق 1 و 2 | 6 |
| آز مبانی مهندسی برق | 1 | نقشه‌کشی صنعتی 1 | 2 |
| استاتیک | 3 | دینامیک | 4 |
| مقاومت مصالح 1 | 3 | علم مواد | 3 |
| ترمودینامیک 1 و 2 | 6 | آزمایشگاه ترمودینامیک | 1 |
| مکانیک سیالات 1 و 2 | 6 | آز مکانیک سیالات | 1 |
| طراحی اجزاء 1 و 2 | 6 | مقاومت مصالح 2 | 2 |
| آز مقاومت مصالح | 1 | انتقال حرارت 1 | 3 |
| دینامیک ماشین | 3 | ارتعاشات مکانیکی | 3 |
| از دینامیک ماشین | 1 | کنترل اتوماتیک | 3 |
دروس تخصصی الزامی مهندسی مکانیک
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| نقشه‌کشی 2 | 2 | زبان تخصصی | 2 |
| مدیریت و کنترل پروژه | 2 |
یک درس از دروس تخصصی انتخابی زیر: 3 واحد
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| روش‌های تولید کارگاه روش‌های تولید |
3 | رباتیک و آزمایشگاه | 3 |
| سیستمهای هیدرولیک و نیوماتیک و آزمایشگاه | 3 |
یک درس از دروس انتخابی زیر: 3 واحد
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| مقدمه‌ای بر اجزای محدود | 2 | مقدمه‌ای بر سیالات محاسباتی | 3 |
| شبیه‌سازی سیستمهای دینامیکی و کنترل | 3 |
دروس تخصصی انتخابی مکانیک جامدات
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| مکانیک شکست مقدماتی | 3 | مواد مرکب | 2 |
| مقاومت مصالح 3 | 3 | شناخت فلزات صنعتی | 2 |
| روش‌های تولید و کارگاه | 3 | پلاستیسیته عملی و تغییر شکل فلزات | 3 |
| طراحی مخازن تحت‌فشار | 3 | تکنولوژی روش‌های جوشکاری | 2 |
| آز علم مواد | 1 | درس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3 |
دروس تخصصی انتخابی سیستمهای دینامیکی و کنترل
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| شبیه‌سازی سیستمهای دینامیکی و کنترل | 3 | سیستمهای اندازه‌گیری | 2 |
| رباتیک و آز | 3 | سیستمهای هیدرولیک و نیوماتیک و آز | 3 |
| مقدمه‌ای بر مکاترونیک | 3 | سیستمهای کنترل صنعتی | 3 |
| مقدمه‌ای بر میکروپروسسورها | 2 | مقدمه‌ای بر بیو اینسترومنت | 2 |
| آز کنترل اتوماتیک | 1 | درس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3 | |
| مقدمه‌ای بر کنترل فازی و محاسبات نرم | 3 |
دروس تخصصی انتخابی ساخت و تولید
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| ماشین‌های کنترل عددی | 2 | طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر | 3 |
| روش‌های تولید و کارگاه | 3 | پلاستیسیته عملی و تغییر شکل فلزات | 3 |
| تکنولوژی روش‌های جوشکاری | 2 | آزمایش‌های غیر مخرب NDT | 3 |
| طراحی و ساخت قید و بستها و فرامین | 3 | طراحی و ساخت قالب‌های پرس | 3 |
| شناخت فلزات صنعتی | 2 | رباتیک و آز | 3 |
| سیستمهای هیدرولیک و نیوماتیک و آز | 3 | آز علم مواد | 1 |
| کارگاه ریخته‌گری | 1 | سیستمهای اندازه‌گیری و آز | 3 |
| دروس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3 |
دروس تخصصی انتخابی طراحی مکانیکی
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| روش‌های طراحی مهندسی | 2 | طراحی مکانیزم‌ها | 3 |
| طراحی ماشین‌های دوار | 3 | طراحی موتورهای احتراق داخلی | 3 |
| طراحی ماشین‌های ابزار و تولید | 3 | طراحی و ساخت قید و بستها و فرامین | 3 |
| طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر | 3 | طراحی سیستمهای شاسی خودرو | 3 |
| سیستمهای هیدرولیک و نیوماتیک و آز | 3 | طراحی و ساخت قالب‌های پرس | 3 |
| یاتاقان و روغن‌کاری | 2 | مقدمه‌ای بر اجزای محدود | 3 |
| پلاستیسیته عملی و تغییر شکل فلزات | 3 | مقاومت مصالح 3 | 3 |
| دروس اختیاری 1 و 2 و 3 |
دروس تخصصی انتخابی حرارت و سیالات
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| انتقال حرارت 2 | 3 | دینامیک گازها | 3 |
| توربو ماشین‌ها | 3 | سوخت و احتراق | 2 |
| طراحی مبدل‌های حرارتی | 3 | موتورهای احتراق داخلی | 3 |
| طراحی سیستمهای تهویه مطبوع 1 | 3 | سیستمهای انتقال آب | 3 |
| نیروگاه‌ها | 3 | کنترل آلودگی محیط‌زیست | 2 |
| طراحی سیستمهای تبرید و سردخانه | 3 | مقدمه‌ای بر سیالات محاسباتی | 3 |
| ماشین‌های آبی | 3 | کاربردهای انرژی خورشیدی | 3 |
| آز انتقال حرارت | 1 | آز ماشین‌های حرارتی | 1 |
| مکانیک سیالات زیستی | 3 | مهندسی اقیانوس | 3 |
| دروس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3 |
دروس تخصصی انتخابی نیروگاه و انرژی
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| انتقال حرارت 2 | 3 | مقدمه‌ای بر سیالات محاسباتی | 3 |
| نیروگاه‌های حرارتی کلاسیک | 3 | نیروگاه‌های حرارتی گازی | 3 |
| نیروگاه‌های آبی | 3 | نیروگاه‌های هسته‌ای | 3 |
| دینامیک گازها | 3 | توربو ماشین‌ها | 3 |
| سوخت و احتراق | 2 | طراحی توربین بخار | 2 |
| توربین گاز و موتور جت | 2 | طراحی مبدل‌های حرارتی | 3 |
| طراحی و ساخت قطعات توربین‌ها | 2 | انرژی‌های تجدید پذیر و کاربرد آن‌ها | 3 |
| اقتصاد و انرژی در ایران و جهان | 2 | بهینه‌سازی سیستمهای انرژی | 3 |
| دروس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3 |
دروس تخصصی انتخابی تأسیسات
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| انتقال حرارت 2 | 3 | طراحی سیستمهای تهویه مطبوع 1 و 2 | 6 |
| طراحی مبدل‌های حرارتی | 3 | طراحی سیستمهای تبرید و سردخانه | 3 |
| سیستمهای کنترل در تهویه و تبرید | 2 | تأسیسات بهداشتی | 2 |
| سیستمهای مدیریت تأسیسات و انرژی در ساختمان | 2 | سیستمهای انتقال گاز و گازرسانی | 2 |
| آلودگی محیط‌زیست | 2 | طراحی تأسیسات صنعتی | 2 |
| مقدمه‌ای بر سیالات محاسباتی | 3 | انرژی‌های تجدید پذیر و کاربرد آن‌ها | 3 |
| برآورد، آنالیز، بهره‌برداری و نگهداری تأسیسات | 2 | عمل‌آوری مواد غذایی در سردخانه‌ها | 3 |
| آز انتقال حرارت | 1 | سیستمهای انتقال آب | 3 |
| آز تأسیسات حرارتی و برودتی | 1 | کارگاه تأسیسات گرمایشی و واپایش‌های مربوطه | 1 |
| کارگاه تأسیسات تبرید و واپایش‌های مربوطه | 1 | کارگاه تأسیسات تهویه مطبوع و واپایش‌های مربوطه | 1 |
| دروس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3 |
دروس تخصصی انتخابی خودرو
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| طراحی شاسی خودرو | 3 | موتورهای احتراقی | 3 |
| طراحی موتورهای احتراق داخلی | 3 | انتقال حرارت 2 | 3 |
| یاتاقان و روغن‌کاری | 2 | آلودگی محیط‌زیست | 2 |
| طراحی مکانیزم‌ها | 3 | طراحی و تحلیل سازه و بدنه خودرو | 3 |
| سیستمهای تعلیق، ترمز و فرمان | 3 | مقدمه‌ای بر ارگونومی | 2 |
| رباتیک و آز | 3 | شبیه‌سازی سیستمهای دینامیکی و کنترل | 3 |
| روش‌های تولید اجزای خودرو | 3 | آیرودینامیک خودرو | 3 |
| سیستمهای انتقال قدرت و کارگاه | 3 | مبانی مهندسی خودرو | 3 |
| تحلیل تئوری و تجربی تنش | 3 | سوخت و احتراق | 2 |
| کاربرد انرژی‌های نو در خودرو | 3 | مبانی دینامیک خودرو | 3 |
| طراحی اجزای خودرو به کمک کامپیوتر | 3 | آز موتورهای احتراق داخلی | 1 |
| دروس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3 |
دروس تخصصی انتخابی هوافضا
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| اصول جلوبرنده‌ها | 3 | توربین گاز و موتور جت | 3 |
| طراحی هواپیما 1 | 3 | تحلیل سازه‌های هوایی | 3 |
| دینامیک پرواز عمومی | 3 | آیرودینامیک 1 | 3 |
| طراحی سازه‌های هوایی | 3 | دینامیک گازها | 3 |
| سوخت و احتراق | 3 | سیستمهای کنترل و اویونیک | 3 |
| مکانیک مدارهای فضایی | 3 | شبیه‌سازی سیستمهای دینامیکی و کنترل | 3 |
| دروس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3 |
دروس تخصصی انتخابی بیومکانیک
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| مقدمه‌ای بر اجزای محدود | 3 | طراحی اعضا و اندام‌های مصنوعی | 3 |
| مقدمه‌ای بر بیواینسترومنت | 2 | آشنایی با بیومکانیک | 2 |
| بیودینامیک | 3 | مقدمه‌ای بر بیومواد | 3 |
| بیومکانیک راه رفتن | 3 | مقدمه‌ای بر ارگونومی | 3 |
| رباتیک و آز | 3 | مقدمه‌ای بر پردازش سیگنال | 3 |
| مدل‌سازی و شبیه‌سازی سیستمهای بیولوژیکی | 3 | دروس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3 |
دروس تخصصی انتخابی مکاترونیک
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| مقدمه‌ای بر مکاترونیک | 3 | مقدمه‌ای بر سیستمهای میکرو و نانو الکترومکانیک | 3 |
| سیستمهای هیدرولیک و نیوماتیک و آز | 3 | سیستمهای اندازه‌گیری | 3 |
| شبیه‌سازی سیستمهای دینامیکی و کنترل | 3 | رباتیک و آز | 3 |
| سیستمهای کنترل صنعتی | 3 | آز کنترل اتوماتیک | 1 |
| آشنایی با میکروپروسسورها | 2 | الکترونیک کاربردی | 3 |
| مقدمه‌ای بر پردازش سیگنال | 3 | دروس تخصصی اختیاری 1 و 2 و 3 |
دروس کارگاه، پروژه و کارآموزی
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| پروژه پایانی | 3 | کارآموزی 1 و 2 | 1 |
| کارگاه جوشکاری و ورق‌کاری | 1 | کارگاه اتومکانیک | 1 |
| کارگاه ماشین‌ابزار و ابزارسازی | 1 |
دروس دانشگاهی مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی ارشد:
دروس دانشگاهی که شما باید در هر شاخه بگذرانید به تفکیک گرایش و در قالب چارت‌های استاندارد در جداول زیر بیان‌شده است.
دروس شاخه مکانیک جامدات
تعداد واحدها: 32 واحد
دروس الزامی: 6 واحد
دروس تخصصی اصلی: 6 واحد
دروس تخصصی انتخابی: 12 واحد
سمینار: 2 واحد
پایان‌نامه: 6 واحد
دروس الزامی
| نام درس | تعداد واحد |
| ریاضیات پیشرفته 1 |
3 |
| مکانیک محیط پیوسته 1 | 3 |
دروس تخصصی اصلی
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| تئوری الاستیسیته 1 | 3 | مکانیک شکست 1 |
3 |
| تئوری ورق‌ها و پوسته 1 | 3 | روش اجزای محدود 1 | 3 |
| طراحی مهندسی پیشرفته |
3 |
انتخاب حداقل دو درس از دروس بالا الزامی است.
دروس تخصصی انتخابی
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| تئوری الاستیسیته 2 | 3 | ریاضیات پیشرفته 2 |
3 |
| مقاومت مصالح پیشرفته | 3 | آزمون‌های غیر مخرب پیشرفته | 3 |
| ویسکوالاستیسیته 1 |
3 | ترموالاستیسیته 2 | 3 |
| پلاستیسیته 3 | 3 | تئوری ورق و پوسته 2 | 3 |
| خستگی، خزش و شکست | 3 | رفتار مکانیکی مواد | 3 |
| مکانیک شکست 2 | 3 | پایداری سیستمهای مکانیکی | 3 |
| تحلیل آزمایش‌های مهندسی | 3 | تئوریهای نوین طراحی | 3 |
| طراحی بهینه | 3 | طراحی اجزا و سازه ماشین‌ابزار | 3 |
| طراحی و ساخت پیشرفته به کمک رایانه | 3 | طراحی ابتکاری | 3 |
| سازه‌های اتصال چسبی | 3 | مکانیک ضربه 1 و 2 | 6 |
| تحلیل تجربی تنش 1 و 2 | 6 | روش‌های انرژی | 3 |
| روش اجزاء محدود 2 | 3 | مکانیک محیط پیوسته 2 | 3 |
| مکانیک مواد مرکب پیشرفته | 3 | مکانیک خرابی در مواد مرکب | 3 |
| مکانیک نانو ساختارها | 3 | روش‌های تغییرات در مکانیک | 3 |
| مکانیک سازه‌های هوشمند | 3 | مکانیک سازه‌های ساندویچی | 3 |
| تحلیل و طراحی مخازن تحت‌فشار و لوله‌ها | 3 | قابلیت اطمینان اجزای مکانیکی | 3 |
| روش‌های پژوهش | 3 | محاسبات عددی پیشرفته | 3 |
| خستگی | 3 | ضربه بر روی سازه‌های کامپوزیتی و ساندویچی | 3 |
| مباحث منتخب در جامدات | 3 | مباحث منتخب در طراحی | 3 |
| پایش ماشین‌ها و عیب‌یابی | 3 | مکانیک محیط‌های پیوسته 1 | 3 |
| کنترل در رباتیک | 3 | ارتعاشات اتفاقی | 3 |
| کنترل غیرخطی | 3 | شبیه‌سازی و مدل‌سازی در بیومکاترونیک | 3 |
| کنترل پیشرفته 1 و 2 | 3 | واقعیت مجازی | 3 |
| کنترل فازی – عصبی | 3 | دینامیک پیشرفته | 3 |
| رباتیک پیشرفته | 3 | ارتعاشات پیشرفته | 3 |
| کنترل دیجیتال | 3 | سیستمهای کنترل هوشمند | 3 |
| مکاترونیک 1 | 3 | آنالیز مودال 1 | 3 |
دروس شاخه مکاترونیک
تعداد واحدها: 32 واحد
دروس الزامی: 9 واحد
دروس تخصصی اصلی: 3 واحد
دروس تخصصی انتخابی: 12 واحد
سمینار: 2 واحد
پایان‌نامه: 6 واحد
دروس الزامی
| نام درس | تعداد واحد |
ریاضیات پیشرفته 1 |
3 |
| مکاترونیک | 3 |
| کنترل پیشرفته 1 | 3 |
دروس تخصصی اصلی
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| مکاترونیک 2 | 3 | کاربرد میکروروسسورها |
3 |
| کنترل دیجیتال | 3 | اندازه‌گیری پیشرفته | 3 |
| رباتیک پیشرفته |
3 | اتوماسیون در تولید | 3 |
| کنترل در رباتیک | 3 |
انتخاب حداقل یک درس از دروس الزامی است.
دروس تخصصی انتخابی
| نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
| دینامیک محیط پیوسته 1 | 3 | دینامیک پیشرفته 1 |
3 |
| کنترل پیشرفته 2 | 3 | مکاترونیک 2 | 3 |
| حساسه ها و کالیبراسیون ربات |
3 | سیستمهای دینامیکی | 3 |
| کاربرد روش‌های تکاملی در بهینه یابی سیستمهای دینامیکی و کنترل | 3 | شبیه‌سازی کامپیوتری | 3 |
| مهندسی ابزار دقیق | 3 | سیستمهای کنترل آنالوگ | 3 |
| هوش مصنوعی و سیستمهای خبره | 3 | مباحث منتخب در مکاترونیک | 3 |
| سیستمهای کنترل و آزمایش ماشین‌های ابزار | 3 | ریاضیات پیشرفته 2 | 3 |
| میکروالکترومکانیک | 3 | کنترل پیشرفته خودرو | 3 |
| کنترل پیشرفته در کاربردهای هوایی | 3 | نانومکانیک | 3 |
| مکانیک نانو ساختارها | 3 | نانورباتیک | 3 |
| روش‌های پژوهش | 3 | هیدرولیک و نیوماتیک پیشرفته | 3 |
| هوش مصنوعی و سیستمهای خبره | 3 | کنترل چند متغیره | 3 |
| شبکه‌های عصبی مصنوعی | 3 | کنترل فازی عصبی | 3 |
| کنترل مقاوم | 3 | پایش ماشین‌ها و عیب‌یابی | 3 |
| شبیه‌سازی و مدل‌سازی در بیومکاترونیک | 3 | سیستمهای کنترل هوشمند | 3 |
| پایش ماشین‌ها و عیب‌یابی | 3 | مکانیک محیط‌های پیوسته 1 | 3 |
| کنترل در رباتیک | 3 | ارتعاشات اتفاقی | 3 |
| کنترل غیرخطی | 3 | شبیه‌سازی و مدل‌سازی در بیومکاترونیک | 3 |
| کنترل پیشرفته 1 و 2 | 3 | واقعیت مجازی | 3 |
| کنترل فازی – عصبی | 3 | دینامیک پیشرفته | 3 |
| رباتیک پیشرفته | 3 | ارتعاشات پیشرفته | 3 |
| کنترل غیرخطی | 3 | شبیه‌سازی و مدل‌سازی در بیومکاترونیک | 3 |
| مکاترونیک 1 | 3 | آنالیز مودال 1 | 3 |
ضرایب دروس مهندسی مکانیک برای کنکور دکتری:
برای تحصیل در مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک باید به درس‌های اساسی که عبارت‌اند از، استاتیک، دینامیک، مقاومت مصالح، طراحی اجزاء ماشین، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، ارتعاشات مکانیکی، دینامیک ماشین، کنترل توجه داشته باشید.
این رشته در سه گرایش زیر در دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود:
- مکانیک – طراحی کاربردی: حوزه فعالیت این رشته در طراحی ماشین‌آلات صنعتی، خطوط تولید کارخانه‌ها، طراحی سیستمهای انتقال نیرو و… می‌باشد.
این گرایش خود به چهار شاخه‌ی مکانیک جامدات – دینامیک، کنترل و ارتعاشات – بیومکانیک – قوه محرکه خودرو تبدیل می‌شود.
- مکانیک – تبدیل انرژی: حوزه فعالیت این رشته درزمینهٔ موتورهای احتراق داخلی، سیستمهای هیدرولیکی و پنوماتیکی، نیروگاه‌های حرارتی و… می‌باشد.
- مکانیک – ساخت و تولید: حوزه فعالیت این رشته درزمینهٔ کارگاه‌های قالب‌سازی، ابزارسازی، ساخت و تولید ماشین‌آلات صنعتی و… است.
دروس اصلی و تخصصی آزمون دکترا:
- مقاومت مصالح
- ترمودینامیک
دروس عمومی آزمون دکتری مهندسی مکانیک:
- زبان
- استعداد تحصیلی
که ضرایب منابع امتحانی آزمون دکتری در رشته مهندسی مکانیک؛ در دروس عمومی زبان و استعداد تحصیلی یک و در دروس تخصصی در سطح کارشناسی یا کارشناسی ارشد چهار است.
دروس دانشگاهی مهندسی مکانیک در مقطع دکترا:
چارت تحصیلی استاندارد و دروسی که در دانشگاه در این مقطع در رشته مهندسی مکانیک تدریس می‌شود در جدول‌های زیر آورده شده است.
دروس اصلی:
| عنوان | تعداد واحد |
| مکانیک محیط‌های پیوسته | 3 |
| روش‌های محاسبات عددی | 3 |
| شبیه‌سازی کامپیوتری | 3 |
| شبکه‌های تولید | 3 |
| اقتصاد مهندسی | 3 |
| تحقیق در عملیات | 2 |
| سیستمهای کنترل غیرخطی | 3 |
| سمینار 1 | 3 |
| روش‌های اجزاء محدود | 3 |
| روش‌های تحقیق | 3 |
| ریاضیات پیشرفته | 3 |
| طراحی به کمک کامپیوتر پیشرفته | 3 |
| کنترل خودکار پیشرفته | 3 |
| بیومکانیک | 3 |
| روش اجزاء محدود 2 | 3 |
| آکوستیک | 3 |
| صدا و اندازه‌گیری وکنترل | 3 |
| طراحی پیشرفته موتورها | 3 |
| دینامیک گازهای پیشرفته 1 | 3 |
| تحلیل آزمایش‌های مهندسی | 3 |
| هیدرودینامیک روغن‌کاری | 3 |
| طراحی دیگ‌های بخار | 3 |
| روش‌های اندازه‌گیری پیشرفته | 3 |
| ریاضیات پیشرفته 2 | 3 |
| ریاضیات پیشرفته 1 | 3 |
| مکانیک محیط‌های پیوسته | 3 |
| روش‌های محاسبات عددی | 3 |
| شبیه‌سازی کامپیوتری | 3 |
| شبکه‌های تولید | 3 |
| اقتصادمهندسی | 3 |
| تحقیق در عملیات | 2 |
| سیستمهای کنترل غیرخطی | 3 |
| سمینار 1 | 3 |
| روش‌های اجزاء محدود | 3 |
| روش‌های تحقیق | 3 |
| ریاضیات پیشرفته | 3 |
| طراحی به کمک کامپیوتر پیشرفته | 3 |
| کنترل خودکار پیشرفته | 3 |
| بیومکانیک | 3 |
| روش اجزاء محدود 2 | 3 |
| آکوستیک | 3 |
| صدا و اندازه‌گیری و کنترل | 3 |
| طراحی پیشرفته موتورها | 3 |
| دینامیک گازهای پیشرفته 1 | 3 |
| تحلیل آزمایش‌های مهندسی | 3 |
| هیدرودینامیک روغن‌کاری | 3 |
| طراحی دیگ‌های بخار | 3 |
| روش‌های اندازه‌گیری پیشرفته | 3 |
| ریاضیات پیشرفته 2 | 3 |
| ریاضیات پیشرفته 1 | 3 |
| مکانیک محیط پیوسته 2 | 3 |
| سمینار 2 | 2 |
دروس تخصصی گرایشی:
| عنوان | تعداد واحد |
| کنترل فرایندها | 3 |
| عملیات حرارتی | 2 |
| مکانیک پرواز | 3 |
| مکانیک سماوی | 4 |
| سیستمهای دینامیکی | 3 |
| هیدرولیک پیشرفته | 3 |
| نیروگاه آبی | 2 |
| ارتعاشات تصادفی | 3 |
| مکانیک شکست | 3 |
| ترمودینامیک پیشرفته | 2 |
| تحلیل تجربی تنش 1 | 3 |
| مقاومت مصالح پیشرفته | 2 |
| پلاستیسیته | 3 |
| ترموالاستیسیته | 3 |
| تغییر شکل فلزات | 3 |
| برش فلزات | 3 |
| خزش خستگی شکست | 3 |
| رفتار مکانیکی مواد | 3 |
| طراحی بهینه قطعات مکانیکی | 3 |
| طراحی ابزار | 3 |
| طراحی ماشین‌ابزار پیشرفته | 3 |
| طراحی اجزاء پیشرفته | 3 |
| طراحی ماشین‌های سنگین | 3 |
| طراحی مکانیزه‌ای پیشرفته | 3 |
| سینماتیک اتصالات میله‌ای | 3 |
| پایداری سیستمهای مکانیکی | 3 |
| ارتعاشات پیشرفته (سیستمهای ممتد) | 3 |
| طراحی ابتکاری | 3 |
| روش‌های انرژی | 3 |
| رباتیک (سینماتیک و دینامیک) | 3 |
| مباحث منتخب د رباتیک | 3 |
| مکانیک ضربه‌ای 2 | 3 |
| آنالیز مودال در سیستمهای مکانیکی | 3 |
| طراحی کلی نیروگاه‌ها | 3 |
| نیروگاه هسته‌ای | 3 |
| سوخت و احتراق پیشرفته | 3 |
| ترمودینامیک و مکانیک سیستمهای جلوبرنده | 3 |
| تبدیل مستقیم انرژی | 3 |
| مکانیک سیالات پیشرفته | 3 |
| هیدروآئرودینامیک | 3 |
| لایه‌های مرزی 1 | 3 |
| تولید درجات حرارت خیلی پائین | 3 |
| طراحی توربین‌های گازی | 3 |
| دینامیک گازهای پیشرفته 2 | 3 |
| لایه‌های مرزی 2 | 3 |
| آئرودینامیک پیشرفته 2 | 3 |
| طراحی توربوماشین (محوری) | 3 |
| طراحی توربوماشین (غیرمحوری) | 3 |
| کنترل آلودگی محیط‌زیست | 3 |
| آئرودینامیک پیشرفته | 3 |
| کاربرد انرژی خورشیدی در ایران | 3 |
| بررسی دقیق طرح‌های سنتی سرمایش طبیعی در ایران | 3 |
| طراحی مبدل‌های حرارتی پیشرفته | 3 |
| مباحث برگزیده در تبدیل انرژی | 3 |
| مباحث برگزیده در انرژی | 3 |
| مباحث منتخب سیالات | 3 |
| جریان سیالات غیر نیوتنی | 3 |
| تهویه پیشرفته | 3 |
| ارتعاشات صفحات و پوسته‌ها | 3 |
| الاستیسیته 1 | 3 |
| تئوری ورق‌ها | 3 |
| تئوری پوسته | 3 |
| مباحث منتخب در جامدات 2 | 3 |
| الاستیسیته 2 | 3 |
| طراحی پیشرفته ماشین | 3 |
| طراحی بهینه | 3 |
| مباحث منتخب در مکانیک کاربردی | 3 |
| مباحث منتخب در طراحی جامدات | 3 |
| موتورهای احتراق داخلی پیشرفته | 3 |
| توربولانس | 3 |
| مکانیک ضربه‌ای 1 | 3 |
| مواد مرکب (کامپوزیت‌ها) | 3 |
| ترمودینامیک آماری | 3 |
| دینامیک پیشرفته | 3 |
| ارتعاشات پیشرفته | 3 |
| اجزا محدود 2 | 3 |
| روش‌های محاسباتی در دینامیک سیالات 2 | 3 |
| انتقال حرارت (تشعشع) | 3 |
| انتقال حرارت (جابجایی) | 3 |
| روش‌های محاسباتی د ردینامیک سیالات 1 | 3 |
تحقیقاتی:
| عنوان | تعداد واحد |
| آمادگی برای آزمون جامع (اجباری) | 0 |
| پایان‌نامه | 21 |
| پایان‌نامه | 18 |
| پایان‌نامه | 24 |
| پایان‌نامه | 20 |
| پایان‌نامه | 16 |
| پایان‌نامه | 14 |
