نحوه نگارش مقاله علمی برای ژورنال‌های بین المللی

نگارش مقاله علمی با ساختار درست، همواره دغدغه بسیاری از دانشجویان و محققان بوده است. ژورنال‌های مختلف علمی، استاندارهای خاصی برای پذیرش مقالات دریافتی دارند. این استانداردها باید به طور کامل توسط محققانی که قصد ارسال مقاله به مجلات دارند، رعایت شده تا مقاله مورد پذیرش قرار گیرد. ساختار نگارش مقاله علمی با توجه به استاندارهای ژورنال‌های جهانی شامل سه بخش است.

بخش ابتدایی:

عنوان (Title): عنوان یک مقاله، باید شامل کلماتی باشد که نظر دیگران را به خواندن آن جلب کند.

چکیده (Abstract): خلاصه پژوهش، اهمیت و نتایج به دست آمده را در این قسمت به طور شفاف توضیح می‌دهیم.

کلمات کلیدی (Keywords): این کلمات بیان کننده موضوع اصلی مقاله هستند.

 بخش متن اصلی:

برای نگارش متن اصلی مقاله از ساختار IMRAD استفاده می‌کنیم. این ساختار شامل بخش های زیر است:

معرفی (Introdution): شما چه کاری را انجام می‌دهید؟ چرا آن را انجام می‌دهید؟

روش‌ها (Methods): چگونه این کار را انجام می‌دهید؟

نتایج (Results): پس از انجام این کار به چه نتیجه‌ای رسیده‌اید؟

بحث (Discussions): مجموعه کاری که انجام داده‌اید و نتایج آن به چه معنی است؟

بخش پایانی:

جمع بندی (Conclusions): به صورت مختصر کل مقاله را در این قسمت مرور می‌کنیم.

تقدیر و تشکر (Aknowledgements): در این بخش از افراد و موسساتی که در تهیه مقاله به شما کمک کرده‌اند قدردانی صورت می‌گیرد.

مراجع (References): این بخش شامل تمام منابع و مقالاتی می‌شود که در متن مقاله به آن‌ها ارجاع داده شده است. آن‌ها باید به طور کامل و دقیق نوشته شوند.

موارد تکمیلی (Supplementary Data): در بعضی مقالات اطلاعات تکمیلی همچون عکس، فیلم، جداول، نمودار و … وجود دارند که باید دسترسی به آن‌ها امکان پذیر باشد.

مراحل سازمان‌دهی مقاله

پس از انجام تحقیقات و مطالعات لازم، با دقت نگارش مقاله علمی خود را شروع کنید. بعد از اتمام کار، سازمان دهی مقاله که شامل 11 مرحله زیر می باشد، را شروع کنید. در ادامه هر مرحله را شرح می دهیم.

1- نمودارها و جداول را آماده کنید.

2- روش‌های تحقیق و بررسی خود را مشخص کنید و بنویسید.

3- نتایج را بنویسید.

4- بحث اصلی را مشخص کنید.

5- برای انتهای نگارش مقاله علمی خود، یک جمع‌بندی واضح بنویسید.

6- مقدمه‌ای بنویسید که خواننده را به ادامه متن ترغیب و مشخص کننده بار علمی مقاله تان باشد.

7- نوشتن چکیده مطالب

8- یک عنوان مناسب و کوتاه انتخاب کنید.

9-کلمات کلیدی که در نگارش مقاله علمی تان پرکاربرد هستند، انتخاب کنید.

۱۰- بخش تقدیر و تشکر را تکمیل کنید.

۱۱- مراجع را یادداشت کنید.

قبل از آنکه نوشتن را شروع کنید، باید به دو نکته مهم توجه کنید. این دو قدم، پایه‌ای برای نگارش کل مقاله است.

1 – موضوع مورد مطالعه، باید اولین مسئله‌ای باشد که پاسخ آن به طور کامل روشن می‌شود. پس فرضیه‌ها و اهداف خود را به طور دقیق تعریف کنید. (این بخش در مقدمه نوشته می‌شود.)

2 – مطالب مرتبط با موضوع خود را مرور کنید و تعدادی از مقالات مرتبط را بیابید. (این بخش در مراجع نوشته می‌شود.)

شرح مراحل

مرحله ۱ – آماده سازی نمودارها و جداول: نمودارها نقش مهمی در توصیف داده‌ها دارند و این کار به موثرترین روش انجام می‌دهند. جداول نتایج تجربی واقعی را ارائه می‌دهند، در حالی که نمودارها برای مقایسه نتایج تجربی با ارقام و مقادیر محاسباتی به کار می‌رود. نکته مهم در نگارش مقاله علمی آن است که نمودارها باید به تنهایی گویای تمام مطالبی که درون خود دارند باشند و فهم آن‌ها بدون توضیح اضافه‌ای ممکن باشد. برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در زمان چاپ، در تهیه نمودارها تا جایی که امکان دارد، مدل های مختلف خطوط (هاشور زدن، نقطه‌چین، خط‌چین و …) را انتخاب و فقط در مواقع ضروری از رنگ‌ها استفاده کنید.

مرحله ۲ – نوشتن روش‌ها: این بخش به چگونگی مطالعه مسئله می‌پردازد. اگر از روش جدیدی استفاده کرده‌اید، باید اطلاعات دقیقی از آن ارائه دهید؛ اما نیازی به توضیح روش‌های مرسوم نیست. برای توضیح روش‌های تکراری از دو بخش مراجع و موارد تکمیلی کمک بگیرید.

مرحله ۳- نوشتن نتایج: این بخش به این سوال پاسخ می‌دهد که به چه چیزی دست پیدا کرده‌اید؟ استفاده از زیر عنوان‌ها مطالعه و مرور نتایج را راحت‌تر می‌کند. نکته مهمی که باید در این بخش از نگارش مقاله علمی به آن توجه داشت، اشاره نکردن به مراجع و منابع است. چرا که هدف این قسمت، فقط ارائه نتایج بوده و اشاره به موارد دیگر که بخش مرتبط به خود را دارند، به معنی خارج شدن از بحث یافته‌ها است.

مرحله ۴ – مشخص کردن بحث اصلی: باید مشخص شود که نتایج به دست آمده به چه معنی است و به همین دلیل این قسمت مهم‌ترین بخش نگارش مقاله علمی است. بسیاری از مقالات به این دلیل که دارای بحث ضعیفی بودند، پذیرفته نشده‌اند. بحث باید دقیقا بر نتایج نوشته شده، منطبق باشد. اما نباید به تکرار آن‌ها پرداخت. پس آنچه که به دست آورده‌اید را با آنچه که از قبل وجود داشته مقایسه کنید. در این قسمت از بیان موارد زیر پرهیز کنید:

• جملاتی فراتر از چیزی که نتایج مقاله شما، در بر می‌گیرد.

• عباراتی که دقیق نیست. مانند: دمای بالاتر، نرخ کمتر، بسیار زیاد و … همواره توضیحات کمّی ترجیح داده می‌شوند. مانند:  یا
• معرفی ایده‌ها و مطالب جدیدی که تا پیش از این در مقاله به آن اشاره نشده است.
• گمانه زنی‌هایی که بر پایه تصور است. به طور کلی گمانه زنی‌ها به شرطی جایز هستند، که بر پایه واقعیت‌ها و حقایق باشند.

مرحله ۵ – تهیه کردن یک جمع‌بندی واضح و شفاف: در بعضی مقالات، جمع‌بندی یک بخش جداگانه است و در بعضی دیگر در آخرین پاراگراف بخش بحث نوشته می‌شود. بدون یک جمع‌بندی واضح، نظر دادن برای منتقدان و مطالعه‌کنندگان سخت می‌شود و نمی‌توانند قضاوت درستی از انتشار یا عدم انتشار آن داشته باشند. یک اشتباه رایج در این قسمت تکرار مطالبی است در بخش چکیده مقاله نوشته شده است. در این بخش باید برای کار خود را توجیه و دلایل علمی ارائه دهید و به کاربردهای نگارش مقاله علمی خود اشاره کنید و در صورت لزوم آن‌ها را شرح دهید.

مرحله ۶ – نوشتن مقدمه‌ای گیرا: این بخش تنها فرصتی است که خوانندگان مقاله را از مفید بودن کار خود متقاعد کنید. یک مقدمه خوب باید به سوالات زیر پاسخ دهد:

• مسئله‌ای که باید حل شود چیست؟
• آیا هم اکنون راه‌حلی وجود دارد؟
• کدام راه بهترین است؟
• چه محدودیت‌هایی وجود دارد؟
• شما می‌خواهید چه چیزی را به دست آورید؟

چند نکته برای نوشتن یک مقدمه مناسب:

از نوشتن کلمات غیرضروری بپرهیزید. مقدمه باید مختصر و دقیق باشد. نگارش مقاله علمی با یک مقدمه طولانی، ممکن است خواننده را از مطالعه آن منصرف کند.

پیش از ارائه اطلاعات جدید خود، باید کلیتی از موضوع را بیان کنید. سعی کنید خواننده را به سمت طرز فکر و اهداف مقاله هدایت کنید.

اهداف و نظریه باید در انتهای مقدمه به طور واضح مشخص شوند.

مطالب مقدمه، نتایج، بحث و جمع‌بندی نباید یکی باشد.

مرحله ۷ – مشخص کردن چکیده مطالب: در نگارش مقاله علمی استاندارد، خلاصه مقاله تعیین می‌کند که شما چه کرده‌اید و به چه چیزی دست یافته‌اید. عنوان و چکیده مطالب، دو فاکتور مهم برای تبلیغ مقاله هستند. به کمک این دو عامل می‌توان بدون خواندن کل مقاله، متوجه شد که مقاله درباره چه موضوعی است.

مرحله ۸ – انتخاب یک عنوان گویا و مختصر: عنوان مطلب موضوع اصلی مقاله را تعیین می‌کند و باید به گونه‌ای نوشته شود که توجه مخاطب را به خود جلب کند. در نوشتن عنوان، تا جایی که ممکن است، از کلمات نامفهوم و مخفف استفاده نکنید.

مرحله ۹ – تعیین کردن کلمات کلیدی: کلمات کلیدی، شاخص‌های مقاله هستند. هرچند امروزه می‌توان کل متن مقاله را جست‌وجو کرد، اما کلمات کلیدی این کار را راحت‌تر می‌کند. بعضی از ژورنال‌ها کلمه‌هایی که در عنوان مقاله وجود دارد را، به عنوان کلمات کلیدی نمی‌پذیرند.

مرحله ۱۰ – نوشتن تقدیر و تشکر: در این بخش نگارش مقاله علمی ، می‌توان از کسانی که به شما در تهیه مقاله کمک کرده‌اند تشکر کنید، اما نه بیش از اندازه.

مرحله ۱۱ – نوشتن مراجع: در طول متن مقاله باید تمام نشریات علمی‌ای که نوشته‌های مقاله به آن‌ها مربوط است، ذکر شوند. اما متن را با مراجع بیش از اندازه پر نکنید. چون این کار مقاله شما را بهتر نمی‌کند. از نقل قول‌ها و استنادات بیش از حد پرهیز کنید. مراجعی که در طول متن ذکر شده‌اند باید به طور کامل و دقیق در این قسمت نوشته شوند.

تعداد صفحات هر بخش

در ژورنال‌های مختلف، استاندارهای متفاوتی وجود دارد و باید راهنمای آن‌ها مطالعه شود. اما به طور معمول ۲۵ تا ۴۰ صفحه برای نگارش مقاله علمی مناسب است.

• عنوان: مختصر و گویا
• چکیده: یک پاراگراف (حداکثر ۲۵۰ کلمه)
• مقدمه: ۵/۱ تا ۳ صفحه
• روش‌ها: ۲ تا ۳ صفحه
• نتایج: ۶ تا ۸ صفحه
• بحث: ۴ تا ۶ صفحه
• جمع‌بندی: یک پاراگراف
• نمودارها: ۶ تا ۸ صفحه (در هر صفحه یک عدد)
• جداول: ۱ تا ۳ صفحه (در هر صفحه یک عدد)
• منابع: ۲ تا ۴ صفحه